Τα παιδιά της Λουσίντα Τσάρλεστον της υπενθύμισαν ότι δεν είναι πλέον νέα. Ωστόσο, παρά την ανησυχία τους, αυτή συνέστησε μια ομάδα έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία για να αντιμετωπίσει το πρώτο ξέσπασμα του κορωνοϊού στο έθνος των Ναβάχο. Η πανδημία έπληξε το Τσιλτσινμπέτο, μια μικρή πόλη στη βορειοανατολική γωνία της Αριζόνα, στα μέσα Μαρτίου. Ως αναπληρώτρια διοικητής του Κέντρου Διοίκησης Συμβάντων του έθνους των Ναβάχο, ανατέθηκε στην Τσάρλεστον η παροχή βοήθειας, η απομόνωση της κοινότητας και η παρακολούθηση των ασθενών και των ευάλωτων ατόμων. Κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων, η Τσάρλεστον (Diné) [1] έκανε μια επαναλαμβανόμενη σκέψη: «Δεν είμαι το μόνο άτομο που έχει οικογένεια. Όλοι στην ομάδα μου, όλοι έχουμε οικογένειες για τις οποίες πρέπει να πάμε στο σπίτι».
Του Kalen Goodluck
Μετάφραση: Σάκης Στεργενάκης
Ο νέος κορωνοϊός έχει πλήξει μεγάλο μέρος του κόσμου, αλλά ο αντίκτυπός του ήταν ιδιαίτερα έντονος στο έθνος Ναβάχο, όπου ωθεί το σύστημα δημόσιας υγείας της φυλής στα όριά του.
Δεκαετίες αμέλειας και ανάγκες αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων που μένουν ακάλυπτες από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχουν αφήσει τα φυλετικά έθνη χωρίς βασικές υποδομές, όπως τρεχούμενο νερό και συστήματα αποχέτευσης, καθώς και με ελάχιστη πρόσβαση στο Διαδίκτυο και μια υποχρηματοδοτούμενη Ινδιάνικη Υπηρεσία Υγείας.
Όλα αυτά συνθέτουν τον απειλητικό για τη ζωή κίνδυνο που θέτει ο ιός στους ηλικιωμένους και στους ανοσοκατεσταλμένους. Οι εργαζόμενοι πρώτης γραμμής υποφέρουν από έλλειψη προστατευτικού εξοπλισμού όπως μάσκες και γάντια για να βοηθήσουν τις κοινότητες όπου ήδη υπάρχουν τρομερές ανισότητες στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών ποσοστών χρόνιων ασθενειών και χαμηλότερου προσδόκιμου ζωής. Σε απάντηση, έχουν αναπτυχθεί προσπάθειες ανακούφισης για τη συλλογή και παράδοση τροφίμων, νερού, καθαριστικών και άλλων αγαθών – όλες υποχρεώσεις που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποχρεούται να εκπληρώνει βάσει συνθηκών.
Η αίθουσα συναθροίσεων του Τσιλτσινμπέτο, η εκκλησία, το σχολείο και οι πάνω από 400 οικιστικές μονάδες του βρίσκονται δίπλα σε ένα μικρό οροπέδιο. Η Τσάρλεστον και η ομάδα της οδήγησαν μέσα στην πόλη, κάνοντας μια αρχική εκτίμηση πεδίου για τη δύσκολη αποστολή τους, παρέχοντας βοήθεια και απομονώνοντας την κοινότητα.
Για τις επόμενες τρεις εβδομάδες, η ομάδα θα ζούσε στο νοσοκομείο στην Καϊέντα, μόλις 20 μίλια βόρεια της εξελισσόμενης επιδημίας. Η Τσάρλεστον βρήκε καταφύγιο στο δωμάτιο 118, μακριά από την οικογένειά της, βγαίνοντας έξω κάθε μέρα για να αντιμετωπίσει τον ιό.
«Ναι, φοβόμασταν», μου είπε η Τσάρλεστον μέσω τηλεφώνου στα μέσα Απριλίου. «Αλλά υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που τρέχουν μακριά από τη φωτιά και κάποιοι άλλοι που τρέχουν προς τη φωτιά».
Όπως ισχύει και αλλού, αξιωματούχοι της Yγείας υποπτεύονται ότι το ξέσπασμα ενισχύθηκε από μια «υπερ-μεταδοτική» εκδήλωση («superspreader»): μια συγκέντρωση που διοργανώθηκε από την ευαγγελική Εκκλησία των Ναζωραίων στο Τσιλτσινμπέτο και παρακολούθησαν άτομα από όλο το Έθνος Ναβάχο. Από τη Σιγκαπούρη έως τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εκκλησίες έχουν συνδεθεί με την εξάπλωση της COVID-19. Στη Γαλλία, μια εκκλησιαστική εκδήλωση διαρκείας πέντε ημερών προκάλεσε την έκρηξη περίπου 2.500 περιπτώσεων. Τον Απρίλιο, το ερευνητικό κέντρο Pew διαπίστωσε ότι οι οδηγίες διαμονής στο σπίτι σε 15 Πολιτείες περιείχαν θρησκευτικές εξαιρέσεις. Έξι από αυτές ήταν Δυτικές Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της Αριζόνα.
Η Τσάρλεστον είχε να αντιμετωπίσει ένα τρομακτικό έργο. Δεν ήταν εξοικειωμένη με το Τσιλτσινμπέτο, αλλά έπρεπε να προσεγγίσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους το συντομότερο δυνατό, να τους κρατήσει σε απομόνωση και να παραδώσει βοήθεια – όλα αυτά χωρίς να χτυπήσει πόρτες. Αυτή και η ομάδα της αποφάσισαν ότι η ασφαλέστερη μέθοδος ήταν να καλέσει το κάθε νοικοκυριό και ένα μέλος του να πάρει φαγητό και προμήθειες από την αίθουσα συναθροίσεων, ένα κάθε φορά, διατηρώντας μια πολιτική μηδενικής επαφής. Οι αξιωματούχοι της πόλης και οι εκπρόσωποι υγείας της κοινότητας –ή αλλιώς οι CHR– αποδείχθηκαν πολύτιμοι.
Οι περισσότερες από 140 CHR παρακολουθούν την υγεία των μελών της κοινότητας και επισκέπτονται και αξιολογούν τους ηλικιωμένους, πολλοί από τους οποίους μιλούν μόνο τη γλώσσα των Ναβάχο, παραδίδουν φάρμακα και κάνουν παραπομπές σε νοσοκομεία. Πολλοί από τους πελάτες τους έχουν χρόνιες ασθένειες.
«Υπάρχουν κάποιες ανησυχίες στις (CHR), επειδή δεν διαθέτουμε όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Αλλά ξέρουν ότι πρέπει να βγουν στην κοινότητα », είπε η Μαέ-Γκιλένε Μπεγκάι (Diné), διευθύντρια του προγράμματος CHR της φυλής. «Έχω κάποιες CHR που έπρεπε να μπουν σε αυτο-καραντίνα για μια εβδομάδα, αλλά τους ξανακάλεσαν, οπότε επέστρεψαν στη δουλειά». Λόγω του κορωνοϊού, οι επισκέψεις στο σπίτι έχουν γίνει αδύνατες και οι πολλές ώρες υπηρεσίας είναι αναπόφευκτες.
Λίγο μετά την συγκέντρωση στην εκκλησία, αλλά πριν συμβεί το ξέσπασμα της εξάπλωσης της ασθένειας, η Μπεγκάι πήγε σε μια συνάντηση στην αίθουσα συναθροίσεων των Ναβάχο στο Τσιλτσινμπέτο. Ήταν τυχερή, είπε. Διατήρησε τις αποστάσεις, δεν έκανε χειραψίες.
Λιγότερο από μια εβδομάδα αργότερα, η μια περίπτωση COVID-19 είχε γίνει 26 και δεν πέρασε πολύς καιρός πριν αρχίσουν να πεθαίνουν άνθρωποι. Σήμερα, η ασθένεια έχει επηρεάσει κάθε γωνιά του έθνους των Ναβάχο. Σύμφωνα με το CNN, μέχρι τις 18 Μαΐου, το ποσοστό μόλυνσης της φυλής είχε ξεπεράσει αυτό της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϋ, που ήταν μέχρι τότε γνωστά ως το «επίκεντρο» της πανδημίας στις ΗΠΑ. Στις 17 Μαΐου, το Υπουργείο Υγείας του Έθνους των Ναβάχο κατέγραφε 4.002 επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19 και 140 θανάτους.
Λόγω της έλλειψης νοσοκομείων, αναπνευστικών συσκευών και ψυχολογικής υποστήριξης, μπορεί να είναι δύσκολο για τους πολίτες να μάθουν πού λαμβάνουν θεραπεία τα αγαπημένα τους άτομα. Ένας από τους συγγενείς της Μπεγκάι, ο οποίος παρευρέθη στην εκκλησιαστική συγκέντρωση των Ναζωραίων και επέστρεψε στο σπίτι του στο Hardrock, πέθανε από COVID-19. «Αυτή τη στιγμή, έχω μια θεία και ένα θείο που βρίσκονται στο νοσοκομείο», είπε η Μπεγκάι στα μέσα Απριλίου. «Διακόμισαν αεροπορικώς τη θεία μου πριν από δύο ημέρες και δεν ξέρουμε σε ποιο νοσοκομείο βρίσκεται και δεν ξέρουμε πώς είναι. Αλλά καταφέραμε να μάθουμε πού είναι ο θείος μου».
Η Λαρίσα Μαρτίν (Diné), που έχει εργαστεί στο CHR για έξι χρόνια, ανησυχεί ότι άνθρωποι αγνοούνται και δεν λαμβάνουν τη φροντίδα και την υποστήριξη που χρειάζονται. «Γνωρίζουμε ποιοι είναι οι ηλικιωμένοι μας, ειδικά εκείνοι που δεν έχουν οικογενειακή υποστήριξη ή που έχουν περιορισμένη υποστήριξη, εκείνοι που έχουν σταθερό εισόδημα», δήλωσε η Martin. Πολλές από τις οικογένειες και τους ηλικιωμένους που εποπτεύει στην ανατολική πλευρά της αποκλειστικής περιοχής , στο Τσιτσιλτά και στο Μπαλάι, δεν έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο, τηλέφωνα και επαρκή υλικά καθαρισμού, καθώς και άνθρακα για θέρμανση ή ακόμα και αρκετό φαγητό και νερό.
«Μακάρι να είμαστε σε θέση να παρέχουμε μεταφορά», μου είπε η Μπεγκάι. «Συνειδητοποιούμε ότι υπάρχει πολύ επείγουσα ανάγκη μεταφοράς, αλλά δεν έχουμε το κατάλληλο προσωπικό εξοπλισμό προστασίας. Έχουμε πολύ λίγα προϊόντα καθαρισμού και δεν έχουμε αρκετές μάσκες και γάντια για να καθαρίσουμε τα οχήματα».
Ενώ οι φυλές περίμεναν σχεδόν έξι εβδομάδες για μια περιορισμένη, της τάξης του 60%, διανομή του πακέτου ανακούφισης CARES ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ξεκίνησαν διαδικτυακές εκστρατείες συγκέντρωσης χρημάτων σε όλη την Χώρα των Ινδιάνων για να αντιμετωπιστούν οι άμεσες ανάγκες.
Το Ταμείο Αρωγής COVID-19 για τις Οικογένειες Ναβάχο και Χόπι, που δημιουργήθηκε από την πρώην Γενική Εισαγγελέα του έθνους των Ναβάχο, Ήθελ Μπράντς στα μέσα Μαρτίου, συγκέντρωσε πάνω από 3,8 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά χύμα τροφίμων και προμηθειών – περίπου 10.000 $ ανά κοινότητα. Οι CHR παραδίδουν τα προϊόντα. «Φαίνονται πολλά τα χρήματα, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι», δήλωσε στα μέσα Απριλίου η Κασσάντρα Μπίγκεϊ (Diné), εκπρόσωπος του Ταμείου. «Κάναμε ήδη έναν πρώτο γύρο διανομής τροφίμων, αλλά ο κόσμος θα πεινάσει ξανά σε μια ή δύο εβδομάδες». Ο Γερουσιαστής Τομ Γιούνταλ, (Δημοκρατικός –Νέο Μεξικό), χαρακτήρισε το ομοσπονδιακό πακέτο βοήθειας «πολύ λίγο, πολύ αργά» και ζήτησε την πλήρη απελευθέρωση χρηματικών πόρων στις φυλές στις αρχές Μαΐου.
Για δεκαετίες, φυλές, υποστηρικτές και μια χούφτα νομοθέτες εφιστούν την προσοχή στη δραστική υποχρηματοδότηση της Ινδιάνικης Υπηρεσίας Υγείας και της έλλειψης υποδομών της Χώρας των Ινδιάνων. Το 2003 και το 2018, η Επιτροπή Πολιτικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι η υποδομή στις περιοχές των φυλών υποχρηματοδοτείτο χρονίως κατά δισεκατομμύρια δολάρια.
Δεδομένου ότι η πρόληψη ιών απαιτεί πρόσβαση σε πληροφορίες, ηλεκτρικό ρεύμα, τρεχούμενο νερό, υλικά καθαρισμού, τρόφιμα και ιατρική περίθαλψη, πολλοί Nαβάχο βρίσκονται ήδη σε μειονεκτική θέση.
Η Τσάρλεστον και η ομάδα της ανέθεσαν στους παρόχους δημόσιας υγείας και υγειονομικής περίθαλψης να μάθουν ποιος ήταν άρρωστος ή υποβαλλόταν σε θεραπεία για COVID-19 στο Κέντρο Υγείας Kayenta, διατηρώντας τους όλους ασφαλείς και απομονωμένους. Έπρεπε να δημιουργήσει επικοινωνίες μεταξύ του ιατρικού προσωπικού της Ινδιάνικης Υπηρεσίας Υγείας και της Ομάδας Διοίκησης Συμβάντων του έθνους των Ναβάχο, κοινοποιώντας πληροφορίες για την COVID-19 διατηρώντας παράλληλα την εμπιστευτικότητα για τον ασθενή για να παρακολουθεί την ιατρική κατάσταση. Επινόησαν έξυπνες λύσεις: για παράδειγμα, επαναχρησιμοποίηση αδιάβροχων ως προσωπικό εξοπλισμό προστασίας. Σάρωσαν την αποκλειστική ινδιάνικη περιοχή σε αναζήτηση υλικών καθαρισμού για τη συνεχή υγιεινή που απαιτείται. Όμως, η έλλειψη υποδομών έκανε την όλη κατάσταση ακόμη πιο αφόρητη.
Η Τσάρλεστον επέστρεψε στο σπίτι της τον Απρίλιο, τρεις εβδομάδες μετά από αυτή την προσπάθεια, με όλη την ομάδα της ασφαλή. Το Έθνος Ναβάχο (Navajo Nation) αντιμετωπίζει επί του παρόντος πολλά νέα περιστατικά με κορωνοϊό την ημέρα, αλλά η Τσάρλεστον δεν έχει χάσει τις ελπίδες της. «Μπορούμε να επιβιώσουμε από αυτόν τον ιό», είπε. «Αλλά πρέπει να προσέχουμε σε κάθε βήμα για να είμαστε πιο δημιουργικοί».
[1] Diné είναι το όνομα της εθνότητας των Ναβάχο στη γλώσσα τους [Σ.τ.Μ.]
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο High Country News, στις 19 Μαΐου 2020.
