O υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον δήλωσε την Παρασκευή 17 Μαρτίου ότι η διοίκηση Τραμπ προτίθεται να αλλάξει σχεδόν μια δεκαετία πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στη Βόρεια Κορέα, υιοθετώντας μια πιο επιθετική στάση στην απόπειρα εξάλειψης του προγράμματος πυρηνικών όπλων της χώρας. Το κατά πόσο κάτι τέτοιο σημαίνει προληπτική δράση –επιλογή που είναι «στο τραπέζι», προειδοποίησε– θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα αντιδράσει η Κίνα.
Της Jane Perlez
Η Βόρεια Κορέα βασίζεται στο εμπόριο και τη βοήθεια της Κίνας, προκειμένου να διατηρήσει ζωντανή την οικονομία της, και η Κίνα έχει εδώ και καιρό σταθεί απρόθυμη να αποσύρει αυτή την υποστήριξη. Περίπου το 40% του συναλλάγματος της Βόρειας Κορέας, απαραίτητο για την αγορά αγαθών από το εξωτερικό, προέρχεται από ένα δίκτυο περίπου 600 κινεζικών επιχειρήσεων, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη της Sayari Analytics, μιας εταιρείας χρηματοοικονομικών πληροφοριών της Ουάσιγκτον.
Ο Τίλερσον πήγε στην Κίνα το Σάββατο 18 Μαρτίου, μια ημέρα μετά την επίσκεψή του στη Σεούλ στη Νότια Κορέα όπου είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα διαπραγματευτούν με τη Βόρεια Κορέα για το «πάγωμα» των πυρηνικών και πυραυλικών προγραμμάτων της τελευταίας. Η αλληλεπίδρασή του με τους οικοδεσπότες του στο Πεκίνο και το κατά πόσο θα υιοθετήσει μια σκληρή γραμμή απέναντι στην Κίνα στο ζήτημα της υποστήριξης της Βόρειας Κορέας, βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όπως άλλωστε και η στάση που θα τηρήσει η Κίνα.
Ένα πρώτο σημάδι της στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης δόθηκε την Παρασκευή, όταν ο Πρόεδρος Τραμπ επέκρινε τόσο τη Βόρεια Κορέα, όσο και την κινεζική κυβέρνηση. «Η Βόρεια Κορέα συμπεριφέρεται πολύ άσχημα», έγραψε στο Twitter. «Κοροϊδεύουν τις ΗΠΑ εδώ και πολλά χρόνια. Η Κίνα έχει κάνει ελάχιστα για να βοηθήσει!», πρόσθεσε.
Η κινεζική ηγεσία είναι πιθανό να αντιδράσει οργισμένα απέναντι σε αυτές τις επικρίσεις, ωστόσο μπορεί και να επανεξετάσει τις επιλογές της, με δεδομένη την πορεία σύγκρουσης που φαίνεται να υιοθετούν η Βόρεια Κορέα και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Τον περασμένο μήνα, το Πεκίνο έδειξε προθυμία να τιμωρήσει την πολύχρονη σύμμαχό της, όταν ανέστειλε τις εισαγωγές άνθρακα από τη Βόρεια Κορέα, υποστηρίζοντας ότι είχε αγγίξει το ετήσιο επιτρεπόμενο όριο βάσει των κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών. Τελωνειακά στοιχεία, λίγο αργότερα, έδειξαν ότι η Κίνα είχε στην πραγματικότητα εισάγει μόνο το 30% της επιτρεπόμενης ποσόστωσης για το 2017.
Ο Yang Xiyu, βετεράνος κινέζος διπλωμάτης με εμπλοκή στη Βόρεια Κορέα, δήλωσε ότι είναι πιθανόν ο Τίλερσον να καταφέρει να πείσει τους κινέζους ηγέτες, κατά τη συνάντησή τους στο Πεκίνο, να κινηθούν πιο δυναμικά, ιδιαίτερα κατά των κινεζικών εταιρειών που συναλλάσσονται με τη Βόρεια Κορέα.
Ο Yang αναφέρεται στο παράδειγμα της απαγγελίας κατηγοριών στην οποία προέβησαν οι ΗΠΑ απέναντι σε μια κινέζα επιχειρηματία για την πώληση στη Βόρεια Κορέα χημικής ουσίας που χρησιμοποιείται σε συσκευές πυρηνικού εμπλουτισμού. Ενώ το Πεκίνο δεν ήταν ικανοποιημένο με την απαγγελία κατηγοριών, τελικά τη δέχτηκε. «Δεν ήταν εύκολο, αλλά ήταν ο σωστός τρόπος για να προωθήσει το ζήτημα προς μια επίλυση», δηλώνει ο Yang.
Κι ενώ οι ΗΠΑ άσκησαν ποινική δίωξη κατά της επιχειρηματία Ma Xiaohong, ιδιοκτήτριας της Dandong Hongxiang Industrial Development Company, δεν άγγιξαν άλλες κινεζικές εταιρείες που διεξάγουν παρόμοιες συναλλαγές.
Όμως ο Yang, ο οποίος υπήρξε ο βασικός διαπραγματευτής για την Κίνα κατά τη διάρκεια των εξαμερών συνομιλιών με τη Βόρεια Κορέα, το διάστημα 2003-2009, επισημαίνει ότι οι εν λόγω εταιρείες μπορεί τώρα να είναι ευάλωτες.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίσουν να παρουσιάζουν αποδεικτικά στοιχεία για παράνομες δραστηριότητες που αντιβαίνουν στις υποχρεώσεις της Κίνας στο πλαίσιο των κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών, «υπάρχει πολύς χώρος για συνεργασία», είπε. Σημείωσε ότι η Κίνα έχει εκδώσει πέντε εκτελεστικά διατάγματα, έκτασης 900 σελίδων, που καταγράφουν τα αντικείμενα που είναι απαγορευμένα προς εξαγωγή στη Βόρεια Κορέα. «Οι δραστηριότητες αυτές παραβιάζουν την προσήλωση της Κίνας στα συγκεκριμένα διατάγματα», σχολιάζει.
Ο Yang προσθέτει, «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πούνε, “Ας επεκτείνουμε τη συνεργασία μας στην εφαρμογή των κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών, με αφορμή την υπόθεση Hongxiang. Ας προχωρήσουμε προς τα εμπρός”»
Στο Πεκίνο, ο Ρεξ Tίλερσον συναντήθηκε με τον κορυφαίο αξιωματούχο εξωτερικής πολιτικής Yang Jiechi, και τον Υπουργό Εξωτερικών Wang Yi, το Σάββατο 18 Μαρτίου. Η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Xi Jinping είναι προγραμματισμένη για την Κυριακή 19 Μαρτίου.
«Έχουμε δεσμευτεί να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να αποτρέψουμε το ξέσπασμα μιας σύγκρουσης», δήλωσε ο Τίλερσον σε συνέντευξή Τύπου, μετά τη συνάντησή του με τον Wang Υi.
O αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα συνεργαστούν» για να δουν αν θα μπορούσαν να κάνουν τη Βόρεια Κορέα να λάβει «μια πορεία αλλαγής και απομάκρυνσης από τα πυρηνικά όπλα». Ταυτόχρονα, απέφυγε να συγκεκριμενοποιήσει «τα μέτρα» που θα ληφθούν για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος.
Πάνω από το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, η κινεζική κυβέρνηση δεν είναι απρόθυμη να ακρωτηριάσει την οικονομία της Βόρειας Κορέας, φοβούμενη μια κρίση προσφύγων ή μια αποσταθεροποιητική σύγκρουση στα σύνορά της. Η Βόρεια Κορέα εισάγει το σύνολο σχεδόν του πετρελαίου της από την Κίνα, και κόβοντας αυτήν την τροφοδότηση η οικονομία της Βόρειας Κορέας θα υπονομευόταν σοβαρά. Κάτι τέτοιο, θα μπορούσε ένα βέβαιο χάος στη Βόρεια Κορέα, ενδεχόμενο που δεν επιθυμεί η Κίνα.
Η μία μετά την άλλη, οι οικονομικές κυρώσεις έχουν αποτύχει να πείσουν τη Βόρεια Κορέα να εγκαταλείψει τις πυρηνικές της φιλοδοξίες. Εδώ και πολύ μεγάλο διάστημα, η Κίνα έχει βασίσει την υποστήριξή της στη Βόρεια Κορέα σε ανθρωπιστικούς λόγους, και έχει αρνηθεί τις κατηγορίες ότι δεν είναι πρόθυμη να ασκήσει πιέσεις.
Αλλά με τη Βόρεια Κορέα να πλησιάζει τον στόχο για δημιουργία διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου, που οι ΗΠΑ φοβούνται ότι μπορεί να μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές, και με τη διοίκηση Τραμπ να αναπτύσσει σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας στη Νότια Κορέα, το οποίο η Κίνα θεωρεί απειλή για την ασφάλειά της, οι υπολογισμοί της κινεζικής ηγεσίας μπορεί να μετατοπιστούν.
[…]
Απόσπασμα από το άρθρο που δημοσιεύτηκε στους New York Times, στις 17 Μαρτίου 2017.
Για τη συγγραφέα
Η Jane Perlez είναι επικεφαλής του γραφείου των New York Times στο Πεκίνο. Αρθρογραφεί για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής της Κίνας, και συγκεκριμένα για τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τις γειτονικές της ασιατικές χώρες. Ήταν μέλος της δημοσιογραφικής ομάδας που κέρδισε το 2009, το βραβείο Pulitzer για το ρεπορτάζ στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν.
