Δυο ομιλίες. Πραγματοποιούνται με 14 χρόνια διαφορά μεταξύ τους, από έναν Βρετανό πολιτικό, τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Κάθε μια συνδέεται με μια λέξη: αλήθεια.

Του Andrew Mitrovica

Η ντροπή: ο κόσμος απέτυχε να συλλάβει τη σοφία της πρώτης ομιλίας και είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα δώσει προσοχή στη σοφία και της δεύτερης.

Στις 15 Φεβρουαρίου 2003, μπροστά σε εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί στο Hyde Park στο Λονδίνο για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην επικείμενη εισβολή στο Ιράκ, ο Κόρμπιν έδωσε μια μικρή αλλά προφητική ομιλία.

Μολονότι η τοποθέτησή του ήταν σύντομη και έγινε σε ένα  λιτό, αυστηρό σκηνικό, η εμβρίθειά της διατηρεί την αξία της ακόμα και σήμερα, όπως συμβαίνει με όλες τις πραγματικά σπουδαίες ομιλίες.

Η συνεισφορά της δήλωσης του Κόρμπιν πρέπει να εξεταστεί σε σχέση με το ιστορικό πλαίσιο εκφοράς της.  Παρά το γεγονός ότι αρκετοί είχαν υποστηρίξει τότε τον Κόρμπιν, ο μετέπειτα ηγέτης των Εργατικών είχε αντιμετωπίσει σκληρή και βιτριολική κριτική, κυρίως από τη μερίδα του βρετανικού Τύπου που στήριζε τότε τον πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ και την καταστροφική στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ, δυσφημώντας κάθε αντίθετη φωνή προς τον πόλεμο ως προδοτική.

Με σαφήνεια και γενναιότητα, ο Κόρμπιν χρειάστηκε πέντε λεπτά ευγλωττίας για να καταδείξει, με πειστικό τρόπο, τα ψευδή κίνητρα, τους στόχους και τις λογικές που χρησιμοποιούσε ο Μπλερ και οι υποστηρικτές του για να αρχίσουν ένα πόλεμο από επιλογή και όχι από ανάγκη.

Η ομιλία του Κόρμπιν έφτασε στο  απόλυτο σημείο ηθικής όταν προειδοποίησε τους ακροατές του για τις καταστροφικές κοινωνικές και γεωπολιτικές συνέπειες που θα προκαλούσαν οι επίμονοι αρχιτέκτονες της διατλαντικής εισβολής στο Ιράκ.

Με θυμό και οργή, ο νυν επικεφαλής των Εργατικών υποστήριξε  ότι ο πόλεμος θα “ξεσηκώσει μια δίνη σύγκρουσης, μίσους, δυστυχίας, απελπισίας που θα τροφοδοτήσει τους πολέμους, τη διαμάχη, την τρομοκρατία, την κατάθλιψη και τη μιζέρια των μελλοντικών γενεών. .. ο τρόπος για να ελευθερωθούμε από τη μάστιγα του πολέμου είναι να απελευθερωθούμε από τη μάστιγα της αδικίας, της φτώχειας και της δυστυχίας”.

Υποψιάζομαι ότι ο Κόρμπιν δεν αντλεί ιδιαίτερη ικανοποίηση από τη γνώση ότι είχε δίκιο σε κάθε σημείο της κριτικής του, τη στιγμή που το Ιράκ και οι ανθεκτικοί, σημαδεμένοι άνθρωποί του καταστράφηκαν σωματικά, ψυχολογικά, γεωγραφικά και ιστορικά από έναν πόλεμο χωρίς τέλος.

Ο  Κόρμπιν είχε πράγματι δίκιο, όμως ο στρατός των δυσφημιστών του αρνείται να δεχτεί ή και να αναγνωρίσει ότι οι ίδιοι έσφαλαν, ακόμη και μετά την εξαντλητική αυτοψία του Sir John Chilcot για τα ανόσια γεγονότα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την καταστροφική εισβολή, που απέδειξε ότι όχι μόνο είχαν λάθος, αλλά και ότι ήταν τυφλωμένοι από την υστερία και την ηλιθιότητά τους.

Όμως, τα σημαντικότερα μαθήματα της αξιομνημόνευτης ομιλίας του Κόρμπιν απέτυχαν να εγγραφούν στις δυνάμεις που βρίσκονται στην Ουάσινγκτον και στις πρωτεύουσες της Ευρώπης, κατά τα επόμενα χρόνια.

Η μάστιγα του πολέμου επιταχύνθηκε και έφτασε σε περισσότερες χώρες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, παραμορφώνοντας τη ζωή αμέτρητων αθώων στη διαδρομή του. Εν τω μεταξύ, η μάστιγα της αδικίας, της φτώχειας και της μιζέριας έχει μολύνει το μέλλον εκατομμυρίων ακόμη  ανθρώπων που μένουν χωρίς πατρίδα και ακυβέρνητοι, χωρίς ελπίδα και ευκαιρίες.

Έτσι, στις 26 Μαΐου 2017, εν μέσω μιας έντονης προεκλογικής εκστρατείας και ενώ παραμένει στόχος ενός αμείλικτου κύματος κακόβουλων επιθέσεων, ο Κόρμπιν δεν απέφυγε την πρόκληση. Αντ’ αυτού, ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος μίλησε ειλικρινά για το πώς και γιατί είναι απαραίτητο να απαντήσουμε διαφορετικά στο είδος των δολοφόνων που σκότωσαν παιδιά σε μια συναυλία στο Μάντσεστερ.

Η ομιλία του Κόρμπιν δεν ήταν μόνο ένα κατηγορητήριο του αποτυχημένου “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” –και του τρόπου με τον οποίο αυτός διεξήχθη παραδοσιακά– αλλά και των δαπανηρών, μάταιων και εξίσου καταστρεπτικών δυτικών στρατιωτικών παρεμβάσεων που πραγματοποιήθηκαν πολύ πιο πέρα από τα θρυμματισμένα σύνορα του Ιράκ.

Από αυτή την άποψη, ο Κόρμπιν έκανε ό, τι πολλοί άλλοι πολιτικοί θεωρούν μια πολιτικά θανατηφόρα παραδοχή: Η εισβολή και οι βομβαρδισμοί της Βρετανίας, της Γαλλίας, των ΗΠΑ (η/και των περιφερειακών πληρεξούσιών τους) στο Αφγανιστάν και άλλες, κυρίως αραβικές χώρες –από το Ιράκ, τη Συρία και την Υεμένη μέχρι τη Λιβύη– περισσότερο έχει τροφοδοτήσει παρά έχει αντιμετωπίσει την τρομοκρατία.

“Πολλοί εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών στις υπηρεσίες πληροφοριών και ασφαλείας μας”, δήλωσε ο Κόρμπιν, “επεσήμαναν τις συνδέσεις μεταξύ των πολέμων που υποστήριξε ή έκανε η κυβέρνησή μας σε άλλες χώρες, όπως στη Λιβύη, και των τρομοκρατικών επιθέσεων που γίνονται εδώ”.

Στην πραγματικότητα, ο ίδιος απαράδεκτος σύνδεσμος μεταξύ των πολιτικών και των υπερασπιστών τους, που διαβεβαίωναν ο ένας τον άλλον με ακλόνητη σιγουριά ότι η εισβολή στο Ιράκ θα ήταν μια γρήγορη και εξασφαλισμένη στρατηγική επιτυχία, συνέβαλε στη γνωστή γραμμή ότι η δολοφονική λεηλασία της Καμπούλ, της Βαγδάτης, της Τρίπολη ή της Ράκκα από τη Δύση δεν έχει διαδραματίσει κανένα ρόλο στην πυροδότηση της τρομοκρατίας – κάθε άλλη άποψη απορρίπτεται ως “στρεβλωμένος τρόπος σκέψης”.

Ο Κόρμπιν δεν δίστασε να απευθύνει έναν έντονο και κατηγορηματικό λόγο σε όσους ειδικούς, προέδρους και πρωθυπουργούς εξακολουθούν να επιμένουν ότι περισσότεροι στρατιώτες, εισβολές και βόμβες είναι η απαιτούμενη απάντηση στην τρομοκρατία.

“Η ευθύνη ανήκει στους τρομοκράτες, αλλά αν θέλουμε να προστατέψουμε τον λαό μας, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς για το τι απειλεί την ασφάλειά μας”, δήλωσε ο Κόρμπιν.  “Η ενημερωμένη κατανόηση των αιτίων της τρομοκρατίας αποτελεί ουσιαστικό μέρος μιας αποτελεσματικής αντίδρασης που θα προστατεύει την ασφάλεια του λαού μας, θα καταπολεμά και δεν θα τροφοδοτεί την τρομοκρατία”.

Η συνταγή του Κόρμπιν ήταν ξεκάθαρη και διαφωτιστική, ενώ επαναλάμβανε όσα είπε στην ομιλία του 2003: ο παλιός, απονομιμοποιημένος τρόπος αντιμετώπισης της τρομοκρατίας όχι μόνο δεν λειτουργεί, αλλά τροφοδοτεί έναν ατελείωτο κύκλο αμοιβαίας βίας που έχει προκαλέσει ανυπολόγιστο πόνο, δυσκολία και κακουχία, κυρίως στους Μουσουλμάνους και τους Άραβες.

Ο Κόρμπιν υποσχέθηκε ότι, εάν γίνει πρωθυπουργός θα “αλλάξει τον τρόπο που δρούμε εκτός των συνορων”. Το νόημα της υπόσχεσης του Κόρμπιν είναι να σταματήσει τις αδιάκοπες δολοφονίες, παύοντας τις “βομβιστικές επιθέσεις” και τις “αλλαγές καθεστώτος”.

Το κατά πόσο ο Κόρμπιν θα έχει την ευκαιρία να μεταφράσει τις ομιλίες του σε δράση θα εξαρτηθεί από το αν αρκετοί συμπατριώτες πειστούν στις 8 Ιουνίου ότι ο ηγέτης των Εργατικών έχει δίκιο.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά στο aljazeera.com, στις 4 Ιουνίου 2017.

Για τον συγγραφέα

Ο Andrew Mitrovica είναι βραβευμένος ερευνητής δημοσιογράφος και εισηγητής σε μαθήματα δημοσιογραφίας.