Οι δύο υποψήφιοι του δεύτερου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών έχουν ένα ενδιαφέρον κοινό στοιχείο. Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήρθε πρώτος με ποσοστό 23,9 των ψήφων, ορίζει τον εαυτό του ως “δημοκράτη που βρίσκεται και δεξιά και αριστερά”. Η Μαρίν Λεπέν, η οποία ήρθε δεύτερη με ποσοστό 21,4, περιγράφει την πολιτική γραμμή που υπερασπίζεται ως “ούτε δεξιά ούτε αριστερά, πατριωτική και δίπλα στον λαό”. Το ότι πέρασαν στον δεύτερο γύρο υποψήφιοι που είναι “και αριστερά και δεξιά” ή “ούτε αριστερά ούτε δεξιά”, συνοψίζει μια καινοφανή κατάσταση, στην οποία δεν κατάφεραν να περάσουν στον δεύτερο γύρο οι υποψήφιοι του κύριου κόμματος της Δεξιάς (Ρεπουμπλικάνοι, με το σημερινό του όνομα) και του κύριου κόμματος της Αριστεράς (του Σοσιαλιστικού), δηλαδή των κομμάτων που εδώ και σχεδόν 40 χρόνια εναλλάσσονται στην εξουσία.

Του Ahmet Insel

 Μετάφραση: Ιλεάνα Μορώνη

 Αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν βέβαιο ότι στον δεύτερο γύρο, που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Μαΐου, θα κερδίσει ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος μπήκε αλεξιπτωτιστής στην πολιτική πριν από έναν χρόνο. Το βράδυ της 23ης Απριλίου, και ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, που βρίσκεται υπό δικαστική διερεύνηση λόγω ενδείξεων ότι για χρόνια παρουσίαζε τη σύζυγό του ως εργαζόμενη στη Βουλή υπεξαιρώντας έτσι δημόσιο χρήμα, και ο προερχόμενος από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος υποψήφιος των Σοσιαλιστών, που απρόσμενα ήρθε πρώτος στις εσωκομματικές εκλογές αλλά είδε στη συνέχεια την πλειονότητα των βασικών στελεχών του κόμματός του να υποστηρίζουν τον Μακρόν, κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους να στηρίξουν στον δεύτερο γύρο τον Μακρόν. Όλοι όσοι μίλησαν εκ μέρους των δύο κομμάτων τόνισαν ομόφωνα ότι η Λεπέν αποτελεί “τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη Δημοκρατία”.

Από την άλλη, ο εκπρόσωπος του αριστερού λαϊκισμού και ηγέτης του κινήματος Ανυπότακτη Γαλλία, Ζαν-Λυκ Μελανσόν, που εκτινάχθηκε αναπάντεχα κατά την προεκλογική εκστρατεία και –με ποσοστό 19,6– ήρθε τέταρτος σε απόσταση αναπνοής από τον υποψήφιο του κόμματος της Δεξιάς, δεν έχει κάνει ακόμα αντίστοιχη έκκληση στους ψηφοφόρους του. Η δήλωσή του ότι θα αποφασίσει σχετικά αφού συμβουλευτεί τους ψηφοφόρους του, μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο αριστερός λαϊκισμός δεν έχει προτίμηση ανάμεσα στον δεξιό λαϊκισμό και τον προοδευτικό νεοφιλελευθερισμό. [Σ.τ.Μ. Το άρθρο του Α. Ινσέλ δημοσιεύτηκε στις 25 Απριλίου.]

Στον συλλογικό τόμο Η Εποχή της Οπισθοδρόμησης, που, με άρθρα δεκαπέντε συγγραφέων από διαφορετικές χώρες, εκδόθηκε ταυτόχρονα σε δεκατρείς γλώσσες στις αρχές Απριλίου, η Νάνσυ Φρέιζερ τιτλοφορεί το άρθρο της, το οποίο εξετάζει την εκλογική μάχη Τραμπ-Κλίντον, “Προοδευτικός νεοφιλελευθερισμός εναντίον αντιδραστικού λαϊκισμού”. Αυτός ο τίτλος συνοψίζει εξαιρετικά τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας.

Στο άρθρο της, η Φρέιζερ γράφει ότι δεν πρόκειται για πραγματική επιλογή, και τονίζει ότι οι προοδευτικοί Αμερικανοί που υποστήριξαν την Κλίντον πρέπει γρήγορα να σταματήσουν να παρηγορούνται με τη σκέψη ότι έχασαν από “έναν ισλαμοφοβικό, ξενόφοβο, ομοφοβικό, ρατσιστικό, μισογυνικό όχλο αξιοθρήνητων τους οποίους στήριξαν το FBI και ο Πούτιν”. Καλεί τους προοδευτικούς νεοφιλελεύθερους να δουν κατά πρόσωπο και να αντιμετωπίσουν την πολιτική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή που οι ίδιοι δημιούργησαν.

Στη Γαλλία, ο Μακρόν είναι κατεξοχήν παράδειγμα του προοδευτικού νεοφιλελευθερισμού, όπως τον ορίζει η Φρέιζερ. Η Λεπέν, από την άλλη, έχει όλα τα συνήθη χαρακτηριστικά του αντιδραστικού λαϊκισμού της άκρας Δεξιάς. Επειδή ένα κομμάτι των παραδοσιακών ψηφοφόρων της Δεξιάς και γενικά η μεγάλη πλειονότητα των αριστερών ψηφοφόρων συνεχίζουν – ευτυχώς – να προτιμάνε τον προοδευτικό νεοφιλελευθερισμό από τον αντιδραστικό λαϊκισμό, κατά πάσα πιθανότητα ο Μακρόν θα εκλεγεί πρόεδρος, χωρίς να λέει τίποτα ουσιαστικό, με γενικολογίες και χωρίς να έχει υπάρξει ως τώρα ποτέ ούτε υποψήφιος σε εκλογές.

Θα εκλεγεί, αλλά είναι άγνωστο προς το παρόν σε ποια κοινοβουλευτική πλειοψηφία στηριζόμενος θα κυβερνήσει. Με αυτή την έννοια, οι βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν τον Ιούνιο έχουν μετατραπεί ήδη στον τελικό γύρο των προεδρικών εκλογών.

Ο στόχος των δεξιών και αριστερών κομμάτων που καλούν σε στήριξη του Μακρόν στον δεύτερο γύρο της 7ης Μαΐου, είναι να σχηματίσουν τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα και να αναγκάσουν τον Μακρόν να συνεργαστεί μαζί τους. Ωστόσο, ο Μακρόν δήλωσε ότι το κίνημα En Marche!, το οποίο ίδρυσε τον Απρίλιο του 2016 ως κίνημα νέων στελεχών, θα κατεβάσει δικούς του υποψήφιους στις 577 εκλογικές περιφέρειες. Το δήλωσε, αλλά προς το παρόν φαίνεται δύσκολο ένα κίνημα που τώρα μόλις φτιάχνει τις τοπικές του οργανώσεις να κατέβει με νέα –όπως υποσχέθηκε– ονόματα και να κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε εκλογές δύο γύρων και με μικρές περιφέρειες.

Αυτοί που χαιρέτισαν με τη μεγαλύτερη χαρά την προοπτική εκλογής του Μακρόν ήταν οι αγορές, οι τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι νέοι και μεσήλικες επαγγελματίες και στελέχη των αστικών κέντρων. Η κοινωνία της Γαλλίας, η οποία έχει εσωτερικεύσει το ότι η ακροδεξιά είναι πια βασικός παίκτης της πολιτικής σκηνής με τη στήριξη περίπου ενός στους πέντε ψηφοφόρους, προσπαθεί να ξεφύγει με το να πιαστεί από έναν σωτήρα που συσκευάζει ένα σχεδόν κενό περιεχομένου πρόγραμμα με τις λέξεις ανανέωση, κίνηση, αλλαγή τις οποίες επαναλαμβάνει διαρκώς.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Cumhuriyet, στις 25 Απριλίου 2017, και σε ελληνική μετάφραση από την Ιλεάνα Μορώνη στο blog https://ileanamoroni.wordpress.com/.

Για τον συγγραφέα

Ο Ahmet Insel είναι οικονομολόγος, συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολιτικός αναλυτής.