Στις αρχές Οκτωβρίου, το μέχρι πρόσφατα αμελητέο εκλογικά κόμμα Vox («Φωνή»), στην Ισπανία, κατόρθωσε να συγκεντρώσει 10.0000 υποστηρικτές, στο κάλεσμά του με θέμα «Δέκα επείγοντα μέτρα για την Ισπανία».
Στο Palacio Vistalegre της Μαδρίτης, o επικεφαλής του κόμματος, Σαντιάγο Αμπασκάλ, απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους, είπε: «Μαζί, εκ νέου, θα κάνουμε την Ισπανία ένα μεγάλο έθνος. Ένα και αδιαίρετο. Μια Ισπανία ζωντανή, όχι αυτή την νεκρή Ισπανία που έχουμε σήμερα».
To μέγεθος του πλήθους που συγκεντρώθηκε αντανακλά μια δυναμική ανόδου του ακροδεξιού κόμματος, το οποίο, μετά την κρίση της Καταλονίας, έχει πενταπλασιάσει τον αριθμό των μελών του και καταγράφει πλέον στις δημοσκοπήσεις ποσοστά της τάξης του 3%.
To Vox ιδρύθηκε στα τέλη του 2013 από τον Σαντιάγο Αμπασκάλ, τον Χοσέ Αντόνιο Ορτέγα Λάρα και άλλα πρώην μέλη του Λαϊκού Κόμματος (PP). Κεντρικές θέσεις στην ατζέντα του κόμματος είναι η κατάργηση των αυτόνομων περιοχών της Ισπανίας, η απαγόρευση των αυτονομιστικών κομμάτων, η κατάργηση του νόμου περί ιστορικής μνήμης, η απέλαση των μεταναστών, η κατασκευή τείχους στη Θέουτα και τη Μελίγια για την παρεμπόδιση της διέλευσης μεταναστών, καθώς και η ανάγκη συμμαχίας της Ισπανίας με τις χώρες του Βίζεγκραντ.
Η ιστορικός Σοφί Μπεϊμπί [Sophie Baby], σε συνέντευξή της στη Libération και τον δημοσιογράφο François-Xavier Gomez, επιχειρεί να εξηγήσει την επιβίωση εντός της ισπανικής κοινωνίας δυνάμεων νοσταλγούντων το δικτατορικό παρελθόν της χώρας, καθώς και τις προοπτικές ανόδου τoυ ακροδεξιού Vox.
Συνέντευξη στον François-Xavier Gomez
Εισαγωγή-Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Ερ: Μετά τον θάνατο του Φράνκο, το 1975, τι απέγινε με την πολιτική του κληρονομιά;
Απ: Ενσαρκώθηκε στο κόμμα Fuerza Nueva (Νέα Δύναμη). Πριν, στις συνθήκες της δικτατορίας, δεν υπήρχαν κόμματα, αλλά ένα «εθνικό κίνημα» που συγκέντρωνε τις πολιτικές δυνάμεις στις οποίες στηριζόταν το καθεστώς. Σε αυτό συμπεριλαμβανόταν η Φάλαγγα, μια οργάνωση φασιστικού τύπου που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1930, και η οποία υφίσταται ακόμα.
Ερ: Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το 1977, η Ακροδεξιά εξαφανίστηκε;
Απ: Όχι πραγματικά, καθώς η Fuerza Nueva, παρά τα πενιχρά εκλογικά της αποτελέσματα –αφού κατόρθωσε να εκλέξει έναν μόνο αντιπρόσωπο το 1977– διατηρούσε μια μεγάλη δύναμη κινητοποίησης, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο χιλιάδες ανθρώπους στη Μαδρίτη στις 20 Νοεμβρίου, για την επέτειο του θανάτου του Φράνκο. Το κόμμα διαλύθηκε κατά τη δεκαετία του 1980. Το πολιτικό του πρόγραμμα συνίστατο στην ανατροπή της δημοκρατίας με στρατιωτικό πραξικόπημα, ένα σχέδιο το οποίο κατέρρευσε μετά την αποτυχία της απόπειρας πραξικοπήματος στην Ισπανία, τον Φεβρουάριο του 1981.
Ερ: Οι ακροδεξιές ιδέες εκπροσωπήθηκαν έκτοτε από κάποιο άλλο κόμμα;
Απ: Το τμήμα εκείνο της κοινής γνώμης που ήταν προσδεδεμένο στις καθολικές, αγροτικές και ηθικές αξίες της δικτατορίας βρέθηκε φυσικά μέσα στο Λαϊκό Κόμμα (PP). Ας μην ξεχνάμε ότι το Λαϊκό Κόμμα, είχε ως πρόγονό του τη Λαϊκή Συμμαχία (Alianza Popular), ένα κόμμα που βγήκε από τον φρανκικό μηχανισμό, τον οποίο ανακύκλωσε από πολλές απόψεις. Το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο ονομάστηκε έτσι μετά την ανάληψη της ηγεσίας του από τον Χοσέ Μαρία Αθνάρ, εκσυγχρονίστηκε, αποδεχόμενο τις δημοκρατικές αξίες και την είσοδο στην Ευρώπη, όμως παρέμεινε θεματοφύλακας πολλών συντηρητικών αξιών.
Ερ: Όπως, για παράδειγμα, οι θέσεις για την ενότητα της Ισπανίας και η άρνηση των αυτονομιστικών αιτημάτων, κυρίως στην Καταλονία;
Απ: Ναι, αλλά και σε άλλες περιοχές. Ένας από τους επικεφαλής του Vox είναι ο Χοσέ Αντόνιο Ορτέγα Λάρα, ένας σωφρονιστικός υπάλληλος, που απήχθη τη δεκαετία του 1980 από την ETA, ο οποίος είναι πολύ δραστήριος στο δίκτυο των θυμάτων τρομοκρατίας, το οποίο χρησιμοποίησε πολύ και το Λαϊκό Κόμμα.
Ερ: Ποιες είναι οι προοπτικές ανόδου του Vox;
Απ: Ας έχουμε κατά νου ότι προς το παρόν πρόκειται για ένα κίνημα πολύ περιθωριακό. Δεν μπορεί καν να αναπτυχθεί πάνω στη θεματική της νοσταλγίας της δημοκρατίας που δεν έχει σημαντική απήχηση στην Ισπανία. Για παράδειγμα, η εκταφή των λειψάνων του Φράνκο, η οποία ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο από τη ισπανική Βουλή, δεν αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις.
Από την άλλη, το Vox είναι σε θέση να επωφεληθεί από την αποδυνάμωση του Λαϊκού Κόμματος, το οποίο έχει χάσει την αξιοπιστία του λόγω των σκανδάλων διαφθοράς, και να καταλάβει έναν χώρο στα Δεξιά των πιο κεντρώων Ciudadanos. Όσον αφορά την υποδοχή των μεταναστών, που δεν είναι ένα κυρίαρχο θέμα αυτή τη στιγμή στην Ισπανία, είναι πιθανό να επιβληθεί στον δημόσιο διάλογο και το Vox να επωφεληθεί από αυτό.
H Sophie Baby είναι Λέκτορας Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Bourgogne-Franche-Compté. Έχει μελετήσει την περίοδο της μετάβασης από την φρανκική δικτατορία στη δημοκρατία και το βιβλίο της “Ο μύθος της ειρηνικής μετάβασης: Βία και πολιτική στην Ισπανία (1975-1982)”, αναμένεται να κυκλοφορήσει στα Ισπανικά από τις εκδόσεις Akal.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στη Libération, στις 11 Οκτωβρίου 2018.
