Tην Κυριακή 12 Δεκεμβρίου θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα, στο οποίο οι κάτοικοι της Νέας Καληδονίας θα κληθούν να αποφασίσουν για την ανεξαρτησία τους ή μη από τη γαλλική διοίκηση. Το δημοψήφισμα σηματοδοτεί την τελευταία πράξη μιας μακράς διαδικασίας τριάντα χρόνων για την αυτό-διάθεση των κατοίκων του νησιωτικού αυτού συμπλέγματος. Ωστόσο, τα κόμματα που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία από τη Γαλλία, αποτελούμενα κυρίως από αυτόχθονες της φυλής Κανάκ, αποφάσισαν να μην συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα.
Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Η Νέα Καληδονία αποτελεί ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στον Ειρηνικό Ωκεανό, βορειοανατολικά της Αυστραλίας, που αποικίστηκε από τους Γάλλους, το 1853. Οι αυτόχθονες κάτοικοι της φυλής Κανάκ υπέστησαν στη διάρκεια της αποικιοκρατίας σφοδρούς διωγμούς και βιαιότητες.
Το δημοψήφισμα της Κυριακής αποτελεί το τρίτο στη σειρά που διεξάγεται από το 2018, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Συμφωνίας της Νουμέα (1998), που αποτέλεσε προϊόν ιστορικού συμβιβασμού ανάμεσα στον γηγενή πληθυσμό και τη γαλλική διοίκηση.
Μολονότι στις προηγούμενες δύο ψηφοφορίες, οι κάτοικοι τάχθηκαν εναντίον της ανεξαρτητοποίησης από τη Γαλλία, το δεύτερο δημοψήφισμα του 2020 χαρακτηρίστηκε από μικρή διαφορά ανάμεσα στις δύο πλευρές: 53,3% εναντίον της ανεξαρτησίας και 46,7% υπέρ της ανεξαρτησίας.
Το δημοψήφισμα της ερχόμενης Κυριακής, αποτελεί και το τελευταίο βήμα διαβούλευσης για το μέλλον της Νέας Καληδονίας, ωστόσο αναμένεται να διεξαχθεί σε συνθήκες μεγάλης κοινωνικής και πολιτική πόλωσης.
Η Γαλλία απομακρύνεται από την ουδετερότητα
Σύμφωνα με αναλυτές, στις δύο πρώτες εκστρατείες, η Γαλλία τήρησε μια στάση ουδετερότητας, σύμφωνα με τις προβλέψεις, καλώντας παράλληλα διεθνείς παρατηρητές. Ωστόσο, ο κίνδυνος να επικρατήσει η ψήφος υπέρ της ανεξαρτησίας οδήγησε αυτή τη φορά σε μια πολύ λιγότερο αμερόληπτη στάση.
Όπως αναφέρει η Ντενίζ Φίσερ, ερευνήτρια στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, στις επίσημες συζητήσεις για την προετοιμασία της τελικής ψηφοφορίας δεν συμμετείχαν όλοι οι ηγέτες των κομμάτων υπέρ της ανεξαρτησίας.
Η ίδια αναφέρει ότι το έγγραφο που απαιτείται από τη γαλλική νομοθεσία για να εξηγήσει τις συνέπειες του δημοψηφίσματος στους ψηφοφόρους ευνοούσε αυτή τη φορά την πλευρά του «όχι», σε τέτοιο βαθμό που χρησιμοποιήθηκε και ως φυλλάδιο της εκστρατείας του αντίστοιχου στρατοπέδου.
Παράλληλα, ο Εμανουέλ Μακρόν, επισκεπτόμενος της Ταϊτή, τον Ιούλιο, μίλησε για απειλές που αντιμετωπίζουν τα μικρά απομονωμένα νησιά του Ειρηνικού χωρίς τη Γαλλία να τα προστατεύει.
Όπως αναφέρει ο Guardian, μια παράμετρος που πιθανώς εξηγεί την απομάκρυνση του Μακρόν από την ουδετερότητα είναι ότι μια ενδεχόμενη νίκη του «ναι» (υπέρ της ανεξαρτησίας) θα αποδυναμώσει περαιτέρω τη θέση της Γαλλίας στον Ινδο-Ειρηνικό Ωκεανό.
Η θέση της Γαλλίας έχει ήδη διακυβευθεί στην περιοχή από την ανακοίνωση της συμμαχίας AUKUS και την απόσυρση της Αυστραλίας από τη συμφωνία της με τη Γαλλία.
Μια ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση της Νέας Καληδονίας θα οδηγούσε σε περαιτέρω αποδυνάμωση του στρατηγικού της ρόλου στην περιοχή.
Στη γεωπολιτική σκακιέρα, ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν και τον ρόλο της Κίνας. Η αύξηση της επιρροής της Κίνας στην περιοχή ενδέχεται να αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα για την ισχυρή επιθυμία της Γαλλίας να διατηρήσει τη Νέα Καληδονία υπό τη διοίκησή της.
Τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας απέχουν από το δημοψήφισμα
Σφοδρή σύγκρουση ως προς το επερχόμενο δημοψήφισμα αποτέλεσε η απόφαση της Γαλλίας να μην αναβάλει την ημερομηνία διεξαγωγής του για αργότερα, παρά το αίτημα των κομμάτων της ανεξαρτησίας.
Σύμφωνα με ορισμένα ρεπορτάζ, το αίτημα για αναβολή του δημοψηφίσματος από τα κόμματα της ανεξαρτησίας έγινε ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα διεξαχθεί κοντά στις γαλλικές Προεδρικές εκλογές.
Ωστόσο, άλλοι αναλυτές, υποστηρίζουν ότι το αίτημα για αναβολή του δημοψηφίσματος οφείλεται στις σοβαρές απώλειες που έχει η κοινότητα των Κανάκ από την πανδημία, ιδιαίτερα υπό το βάρος της μετάλλαξης Δέλτα.
Μετά την άρνηση της Γαλλίας να μεταθέσει για αργότερα το δημοψήφισμα, η ευρύτερη ένωση κομμάτων υπέρ της ανεξαρτησίας (FLNKS) ανακοίνωσε ότι δεν θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα. Παράλληλα, το Κόμμα για την Απελευθέρωση των Κανάκ (Palika) χαρακτήρισε την απόφαση της Γαλλίας ως «κήρυξη πολέμου κατά του λαού των Κανάκ».
To τεταμένο κλίμα στο οποίο αναμένεται να διεξαχθεί το δημοψήφισμα δημιουργεί ανησυχίες για το ενδεχόμενο έκρηξης πολιτικών αναταραχών, σε μια ιστορική διαδικασία που μέχρι τώρα είχε διεξαχθεί σε συνθήκες δημοκρατικής ομαλότητας.
Καμπάνια με «βαθιά ρατσιστικό περιεχόμενο» καταγγέλλουν οι Κανάκ
Την ίδια ώρα, σε ρεπορτάζ του ο Guardian, φέρνει στο φως μια ακόμα σημαντική πτυχή της καμπάνιας για το δημοψήφισμα.
Όπως αναφέρει, στο σχετικό ρεπορτάζ της η Έλεν Φρέιζερ, τα κόμματα για την παραμονή της Νέας Καληδονίας υπό γαλλική διοίκηση κατηγορούνται από τα αντίπαλα κόμματα ότι χρησιμοποιούν στην καμπάνια τους «βαθιά ρατσιστικές» και «γελιοποιητικές» εικόνες για τους κατοίκους.
Η Φρέιζερ εξηγεί ότι κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας κατέθεσαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας της Γαλλίας επείγουσα προσφυγή κατά της μετάδοσης των κινούμενων σχεδίων που χρησιμοποιούνται στην καμπάνια του «όχι», τα οποία προβάλλονται στην τηλεόραση της Νέας Καληδονίας και στο διαδίκτυο.
Η προσφυγή υποστηρίζει ότι τα συγκεκριμένα κινούμενα σχέδια παρουσιάζουν τους Κανάκ ως «πρωτόγονους και ακαλλιέργητους» και σαν να «μην έχουν γνώση της της γαλλικής γλώσσας και προφοράς».
Σε ένα τόπο με βαθιές αποικιοκρατικές πληγές, που έχουν οδηγήσει σε περιόδους συγκρούσεων και ταραχών, το δημοψήφισμα της Κυριακής θα αποτελούσε το επιστέγασμα μιας ιστορικής διαδικασίας αυτό-προσδιορισμού των κατοίκων της Νέας Καληδονίας, ανεξάρτητα από το τι θα επέλεγαν.
Όμως, οι τεταμένες συνθήκες που έχουν πλέον διαμορφωθεί δημιουργούν ανησυχίες για την αναβίωση συγκρούσεων του παρελθόντος και για την αντιπροσωπευτικότητα του αποτελέσματος.
Διαβάστε επίσης: Νέα Καληδονία: Το τέλος της αποικιοκρατίας;
