Η συνύπαρξη των ζώων με τους θορυβώδεις τους γείτονες –τους ανθρώπους– δεν είναι εύκολη υπόθεση. Κάποια είδη καταφέρνουν να προσαρμοστούν και άλλα παλεύουν για να επιβιώσουν.

Η ηχορύπανση που παράγει η ανθρώπινη δραστηριότητα, ως αποτέλεσμα της αστικοποίησης, της ανάπτυξης των μέσων μεταφοράς και της εκβιομηχάνισης, αποτελεί σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες σημαντικό παράγοντα επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας. Όπως σημειώνει σε σχετικό άρθρο του, ο Graeme Shannon, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Bangor, η δραματική αύξηση των επιπέδων του θορύβου τόσο σε ένταση, όσο και σε διάρκεια στις ευρωπαϊκές πόλεις, εκθέτει το 30% των πολιτών σε ντεσιμπέλ που υπερβαίνουν τις ανθρώπινες δυνατότητες αντοχής και αφομοίωσης.

Αντίστοιχα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, σε έκθεσή του το 2011, επισημαίνει ότι η ηχορύπανση αποτελεί σοβαρό περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία, που μπορεί να προκαλέσει καρδιοαγγειακές ασθένειες, γνωστικές διαταραχές στα παιδιά, ενόχληση, δυσκολία στον ύπνο και εμβοές, μεταξύ άλλων.

Εκτός, όμως, από τις ενοχλήσεις που δημιουργεί στον άνθρωπο, η ηχορύπανση είναι μια ακόμα από τις ζωτικές απειλές που επιφυλάσσει η ανθρώπινη δραστηριότητα στα ζώα.

Ο καθηγητής Οικολογίας Philip James, σε άρθρο του στο The Conversation αναλύει τις μεταλλαγές στη συμπεριφορά των ζώων εξαιτίας του ανθρώπινου θορύβου, παρουσιάζοντας τα δεδομένα των ερευνών που ολοένα και αυξάνονται στον συγκεκριμένο τομέα.

Όπως γράφει: «Οι θορυβώδεις ζωές μας έχουν επίπτωση σε πολλά ζώα. Τα τραγούδια, τα γρυλίσματα, οι βρυχηθμοί, τα τιτιβίσματα είναι το μέσο που διαθέτουν τα ζώα για να επικοινωνούν, να προειδοποιούν το ένα το άλλο όταν υπάρχει κίνδυνος, να υπερασπίζονται την περιοχή τους, να προσελκύουν το ταίρι τους ή να ζητούν φαγητό από τους γονείς τους. Όμως, οι πόλεις διακόπτουν αυτές τις επικοινωνίες».

Κάποια είδη νυχτερίδων που ζουν στην Κεντρική και τη Νότια Αμερική μοιάζει να είναι από εκείνα τα ανθεκτικά ζώα, που καταφέρνουν ευκολότερα να προσαρμοστούν στις συνθήκες αυξημένου θορύβου, καθώς διαθέτουν αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν φαινοτυπική πλαστικότητα. Ενώ κανονικά τα συγκεκριμένα είδη κυνηγούν εντοπίζοντας τους χαμηλής συχνότητας ήχους που ακούει και ο άνθρωπος, κάτω από καταστάσεις υπερβολικού θορύβου καταφέρνουν να ενεργοποιήσουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού υπερηχητικών σημάτων για να βρουν το θήραμά τους.

Σύμφωνα με τον James, τα πουλιά που ζουν στις πόλεις αναγκάζονται να υποστούν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας τους.

Τα αηδόνια και τα σπουργίτια αυξάνουν την ένταση της φωνής τους και τιτιβίζουν δυνατότερα τις καθημερινές από ό,τι τα Σαββατοκύριακα. Οι κοκκινολαίμηδες ξεκινούν πια να τραγουδούν το βράδυ, καθώς μέσα στην ημέρα δεν μπορούν να ακουστούν. Οι παπαδίτσες τραγουδούν πιο γρήγορα και με μικρότερη διάρκεια, παρά το γεγονός ότι οι ήχοι τους είναι ο βασικός τρόπος να προσελκύσουν το ταίρι τους.

Επίσης, σοβαρή είναι η επίδραση της ηχορύπανσης στη φωνητική συμπεριφορά και στα επίπεδα του στρες των θαλάσσιων θηλαστικών. Τα δελφίνια, οι φάλαινες και οι φώκιες που εκτίθενται στον θόρυβο λιμανιών ή της κυκλοφορίας πλοίων εκπέμπουν πλέον δυνατότερα σήματα, αλλά λιγότερο συχνά, ενώ ορισμένα είδη αναγκάζονται να μεταναστεύσουν.

Ο κατάλογος είναι πολύ μακρύς: τα έντομα, οι πιγκουίνοι, τα αμφίβια επηρεάζονται από τον ανθρώπινο θόρυβο. Kάποια είδη απειλούνται με εξαφάνιση, κάποια υφίστανται αλλαγές στη φυσιολογία τους, και κάποια άλλα αναγκάζονται να αναδιοργανώσουν ριζικά τις ζωικές κοινότητές τους.

Με τα λόγια του συγγραφέα Αlan Alexander Milne, δημιουργού του παιδικού ήρωα-αρκούδου Winnie-the-Pooh: «Κάποιοι άνθρωποι μιλούν στα ζώα. Δεν είναι πολλοί όμως αυτοί που τα ακούν. Αυτό είναι το πρόβλημα».

Pass-world

Πηγές:
G. Shannon, How noise pollution is changing animal behaviour

P. James, How animals are adapting to cope with their noisiest neighbours-humans

World Health Organization, Burden of disease from environmental noise