Στις 10 Απριλίου του 2021, ο Νούντσιο Σαρπιέτρο, εισαγγελέας που έχει μείνει στην ιστορία της Ιταλίας ως ο πρώτος που δίκασε υποθέσεις κατά της μαφίας το 1985 και ο οποίος είχε αναλάβει τις προανακριτικές διαδικασίες στην υπόθεση «Gregoretti», πρότεινε την αρχειοθέτηση της υπόθεσης. Χτες, ο ίδιος ανακοίνωσε στην αίθουσα του δικαστηρίου της Κατάνια την αθωωτική απόφαση υπέρ του πρώην υπουργού Εσωτερικών, Ματτέο Σαλβίνι. 

της Κατερίνας Τσαποπούλου

Υπενθυμίζεται ότι η υπόθεση αφορούσε το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Ιταλίας «Gregoretti», στο οποίο ο τότε ΥΠΕΣ Σαλβίνι είχε αρνηθεί τον ορισμό ασφαλούς λιμένα, μετά από διάσωση 135 μεταναστών ανοιχτά της Λιβύης στις 19 Ιουλίου του 2019. Ο ελλιμενισμός του πλοίου του ιταλικού ΠΝ κατέστη δυνατός εννέα ημέρες αργότερα, μετά από διαπραγματεύσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την άμεση μετεγκατάσταση των διασωθέντων.

Για την υπόθεση αυτή και μετά την άρση της ασυλίας του Σαλβίνι από την ιταλική Γερουσία, ο ίδιος βρέθηκε αντιμέτωπος με την κατηγορία της παράνομης κράτησης προσώπων και με τον κίνδυνο επιβολής ποινής κάθειρξης 15 ετών.

Ο Σαλβίνι, μετά την ανακοίνωση της απόφασης δήλωσε: «Αφιερώνω αυτή την όμορφη ημέρα στα παιδιά μου, στους Ιταλούς και στους καλούς αλλοδαπούς και κυρίως στις γυναίκες και τους άντρες της Αστυνομίας. Η Δικαιοσύνη απεφάνθη ότι ένας υπουργός προασπίστηκε τα σύνορα της Ιταλίας και έκανε απλά το χρέος του. Όταν οι Ιταλοί επιστρέψουν στις κάλπες και μου δώσουν εκ νέου ρόλο στην κυβέρνηση, θα κάνω ακριβώς το ίδιο πράγμα. Γιατί η ανεξέλεγκτη μετανάστευση όπως στην Λαμπεντούζα με τις 3.000 αφίξεις μέσα σε λίγες ώρες, το μόνο που προκαλεί είναι χάος. Και το μόνο που δεν χρειάζεται η χώρα αυτή την στιγμή, είναι το χάος».

Απευθυνόμενος, τέλος, στην ιταλική Αριστερά, δήλωσε: «Έχουμε την πιο οπισθοδρομική Αριστερά σε όλη την Ευρώπη, η οποία επιχειρεί να χρησιμοποιήσει τη δικαιοσύνη για να κερδίσει στις εκλογές, αυτές που δεν καταφέρνει να κερδίσει στην κάλπη. Η σημερινή απόφαση ελπίζω να φανεί χρήσιμη στους φίλους του PD και του Κινήματος των 5 Αστέρων: Οι μάχες κερδίζονται είτε στο Κοινοβούλιο είτε στην κάλπη». Τέλος, διαβεβαίωσε ότι δεν θα χρησιμοποιήσει την αθωωτική απόφαση για να ασκήσει πίεση στο μεταναστευτικό, αλλά θα επιστρέψει στη σκληρή δουλειά για την επανεκκίνηση της ιταλικής οικονομίας και το άνοιγμα των δραστηριοτήτων.

Υπόθεση «Open Arms»

Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στη δικαστική αίθουσα υψίστης ασφαλείας στην Κατάνια, στο Παλέρμο, μόλις επτά ημέρες αργότερα (17.4.2021) ο εισαγγελέας που είχε αναλάβει τις προανακριτικές διαδικασίες, Λορέντζο Γιαννέλλι, παρέπεμψε τον Σαλβίνι σε δίκη για την υπόθεση «Open Arms», η οποία θα ξεκινήσει στις 15 Σεπτεμβρίου.

Υπενθυμίζεται ότι η υπόθεση αφορούσε στην άρνηση ελλιμενισμού τον Αύγουστο του 2019 του διασωστικού της οργάνωσης “Open Arms”, το οποίο μετέφερε 121 διασωθέντες μετανάστες.

Όπως είχε αναφέρει ο ίδιος ο Γιαννέλλι, ανακοινώνοντας την παραπομπή του Σαλβίνι σε δίκη για παράνομη κράτηση προσώπων και παράβαση καθήκοντος (άρνηση επίσημων εγγράφων): «Δεν υπάρχουν στοιχεία για την μη παραπομπή του σε δίκη. Σκοπός της προανακριτικής διαδικασίας, δεν είναι η καταδίκη του υπόπτου τέλεσης αδικήματος, αλλά η διαπίστωση αν υφίστανται οι προϋποθέσεις για την διεξαγωγής μιας δίκης».

Ο Σαλβίνι τότε είχε δηλώσει «Η υπεράσπιση της πατρίδας είναι ιερό καθήκον για κάθε πολίτη, σύμφωνα με το άρθρο 52 του Συντάγματος».

Γιατί διαφέρουν οι δύο υποθέσεις

Αν και οι δυο υποθέσεις φαντάζουν όμοιες, ως προς τις αποδιδόμενες – αρχικά – κατηγορίες στον πρώην ΥΠΕΣ Σαλβίνι, οι προφανείς διαφορές τους συνίστανται στο γεγονός ότι το «Gregoretti» είναι πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ το «Open Arms» ανθρωπιστικής οργάνωσης. Διαφέρουν επίσης και στο πολιτικό τους πλαίσιο. Ενώ δηλαδή είχε ήδη τεθεί σε ισχύ το γνωστό και ως «Διάταγμα Σαλβίνι» (Decreto bis), το οποίο εξαιρούσε ρητώς την απαγόρευση ελλιμενισμού σε πλοία που ανήκουν στις ιταλικές αρχές (λιμενικό, πολεμικό ναυτικό), με την απόφαση του εισαγγελέα της Κατάνια μετά και την ακρόαση όλων των τότε εμπλεκόμενων υπουργών της κυβέρνησης Κόντε, αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού, θεωρείται ότι η απόφαση αυτή ελήφθη από τον πρώην ΥΠΕΣ Σαλβίνι σε πλήρη συνεννόηση και από κοινού με την υπόλοιπη κυβέρνηση.

Ο ίδιος ο Σαλβίνι, σχολιάζοντας την απόφαση του δικαστηρίου της Κατάνια και την επικείμενη δίκη στο Παλέρμο, τόνισε ακόμα μια φορά ότι αυτό που προέχει είναι η επιστροφή στην κανονικότητα και η επιθυμία να εργαστεί για μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας – μήνυμα που απηύθυνε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ματταρέλλα και στον Ντράγκι. Δήλωσε δε την πρόθεσή του να καλέσει ως μάρτυρα υπεράσπισης τον Λούκα Παλαμάρα, πρώην πρόεδρο της εθνικής Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, ισχυριζόμενος ότι κατόπιν συζητήσεων με τον ίδιο εξήγαγε το συμπέρασμα ότι πολλοί δικαστές και εισαγγελείς αναγνωρίζουν τη νομιμότητα των ενεργειών του. 

Για την ίδια την δίκη, ευχήθηκε να βρεθεί ενώπιον υπερασπιστών του νόμου, ελεύθερων και ανεξάρτητων δικαστών.

Οι χρόνοι διεξαγωγής και ολοκλήρωσης της δίκης στο Παλέρμο κατά του πρώην ΥΠΕΣ Σαλβίνι, έχουν και μια ακόμα ιδιαίτερη σημασία, πέραν των ίδιων των κατηγοριών που του αποδίδονται.

Θα πρέπει δηλαδή να εκτιμηθεί αν στην περίπτωσή του μπορεί να εφαρμοστεί ο «Νόμος Σεβερίνο». Ο νόμος αυτός θεσπίστηκε το 2012 για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και απαγορεύει, ανάμεσα σε άλλα, τη συμμετοχή σε εκλογές σε οποιονδήποτε έχει καταδικαστεί με ποινή κάθειρξης μεγαλύτερη των δυο ετών. Συνεπάγεται, επίσης, την πτώση από το αξίωμα, όπως συνέβη στην περίπτωση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος καταδικάστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο για την υπόθεση Mediaset το 2013 και απώλεσε το αξίωμα του γερουσιαστή το Νοέμβριο του ίδιου έτους. 

Το 2022 είναι η χρονιά επανεκλογής Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας και το 2023 – αν δεν διαλυθεί πρόωρα η Βουλή – ολοκληρώνεται η θητεία του ιταλικού κοινοβουλίου.

Για τη συγγραφέα

Η Κατερίνα Τσαποπούλου είναι δικηγόρος.