Πολλά έχουν γραφτεί για το AfD, ωστόσο αρκετά είναι τα ερωτήματα που παραμένουν σε σχέση με το BSW, το κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ –πρώην ηγετικού στελέχους της Die Linke– που σημείωσε μεγάλη εκλογική επιτυχία στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία. H Svenja Hiesgen αναλύει στο περιοδικό Illiberalism ορισμένα από τα βασικά στοιχεία της πολιτικής ατζέντας του κόμματος, που έχει συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα.
Κείμενο βασισμένο στο άρθρο της Svenja Hiesgen στο Illiberalism
Μετάφραση-προσαρμογή: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Γεννημένη το 1969, η Σάρα Βάγκενκνεχτ σταδιοδρόμησε πολιτικά σε διάφορα αριστερά και σοσιαλιστικά κόμματα, κυρίως στο Die Linke, ωστόσο ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι αξίες της διαφοροποιούνταν από τον αριστερό κανόνα και ο πρώην αρχηγός της στο Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, Γκρέγκορ Γκίζι, την περιέγραψε ως «μάλλον συντηρητική», αλλά με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο.
Σήμερα και η ίδια περιγράφει τον εαυτό της ως συντηρητικό, αλλά με έναν ιδιάζοντα τρόπο, όπως εξηγεί η Svenja Hiesgen στο Illiberalism.
Στο πρόγραμμά του για τις ευρωεκλογές του 2024, το BSW τάχθηκε υπέρ μιας πιο περιορισμένης ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, της ανάκλησης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, της μεγαλύτερης ανεξαρτησίας από τις αμερικανικές Big Tech, Big Pharma και Big Finance, καθώς και υπέρ μέτρων για να σταματήσει η «ανεξέλεγκτη μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Το κόμμα αποκαλεί την ΕΕ «Ελντοράντο των λομπιστών.. που κλείνουν κρυφά παρασκηνιακές συμφωνίες, χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και με μια σταθερά αυξανόμενη γραφειοκρατία της ΕΕ». Μια ψήφος υπέρ του BSW, δηλώνει το κόμμα «είναι μια ψήφος για μια καλύτερη Ευρώπη και μια κόκκινη κάρτα κατά του σημερινού συνασπισμού στη Γερμανία», υποστηρίζει το κόμμα.
Η Sahra Wagenknecht και το πολιτικό της κόμμα μπορούν εύκολα να κατηγοριοποιηθούν ως λαϊκιστές χρησιμοποιώντας τόσο τον «ελάχιστο ορισμό» που προτιμούν ορισμένοι ακαδημαϊκοί -όπου οι λαϊκιστικές πολιτικές χαρακτηρίζονται από τον ανταγωνισμό μεταξύ του «αγνού λαού» και της «διεφθαρμένης ελίτ» (με τους λαϊκιστές να μιλούν στο όνομα του πρώτου)- όσο και πιο εμπεριστατωμένους ορισμούς, όπως αυτός που θεωρεί τον λαϊκισμό ως ένα «ρητορικό και υφολογικό ρεπερτόριο» με πολλά διακριτά χαρακτηριστικά, σημειώνει η Hiesgen στην ανάλυσή της.
Είναι χαρισματική, χρησιμοποιεί συχνά την καθομιλουμένη γλώσσα στα βίντεό της στο Instagram και καταγγέλλει τον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό και την ΕΕ για διαφθορά και λόμπινγκ.
Το κανάλι της στο Telegram υπόσχεται τακτικές ενημερώσεις και συνεδρίες ερωτήσεων και απαντήσεων σε πιο προσωπικό επίπεδο. Ακόμη και στους λογαριασμούς της στο YouTube και το Instagram, αλληλεπιδρά με τους χρήστες, απαντώντας άμεσα στις ερωτήσεις τους με παραπομπή στο όνομα χρήστη τους, δημιουργώντας μια αίσθηση οικειότητας και εγγύτητας μεταξύ αυτής και του κοινού της.
Σε μία από τις αναρτήσεις της στο Instagram, απάντησε σε ερώτηση σχετικά με το αν θα μπορούσε να φανταστεί συνεργασία με το γερμανικό κόμμα των Πρασίνων -το οποίο συμμετέχει στον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό- με ένα ξεκάθαρο «όχι», αποκαλώντας το «το πιο ανίκανο, υποκριτικό, ψευδές και επικίνδυνο κόμμα στο γερμανικό κοινοβούλιο».
Ένα μείγμα αντιφιλελεύθερων και φιλελεύθερων θέσεων
Παράλληλα, ασκεί ενεργή κριτική στην κουλτούρα της ακύρωσης, στη wokeness και στη λεγόμενη «lifestyle αριστερά», υποστηρίζοντας ότι οι θιασώτες τους είναι μισαλλόδοξοι και αγνοούν την εργατική τάξη.
Η Hiesgen υποστηρίζει στο άρθρο της ότι η Βάγκενκνεχτ αντιτίθεται στην ιδέα της πολυπολιτισμικότητας, η Wagenknecht, την ίδια ώρα που μιλάει για την «παραδοσιακή αριστερά» αλλά και για τη λεγόμενη Mittelstand, τις μικρές και μεσαίες (συχνά οικογενειακές) επιχειρήσεις στη Γερμανία που στέκονται απέναντι στις μεγάλες εταιρείες.
«Ο μη φιλελευθερισμός του BSW είναι δαιδαλώδης και παράδοξος και ενώ μοιάζει με άλλα είδη έχει ένα πιο δημοκρατικό πνεύμα από ό,τι θα μπορούσε να υπονοήσει ο χαρακτηρισμός “μη φιλελεύθερος”», λέει να Hiegsen.
‘Ετσι, το πρόγραμμα του BSW είναι επίσης γεμάτο από φιλελεύθερες τάσεις και πεποιθήσεις: αλληλεγγύη στον Julian Assange, υποστήριξη ενός ελεύθερου και ανεξάρτητου Τύπου έναντι της εθνικής ασφάλειας, της ελευθερίας του λόγου και της ανατροπής του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες (που αποσκοπεί στην παρακολούθηση των διαδικτυακών πλατφορμών και του περιεχομένου τους), κ.λπ.
Θέσεις για τον Covid
Όσον αφορά την πανδημία Covid-19, το BSW επέκρινε έντονα τις ευρωπαϊκές πολιτικές εμβολιασμού που αρνούνταν στους ανεμβολίαστους την πρόσβαση σε δημόσιους χώρους, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχε κανένας ιατρικός λόγος (ειδικά στους νέους) για έναν τέτοιο αποκλεισμό.
Η αντίθεση της Βάγκενκνεχτ σε αυτά τα μέτρα, όταν δεν ξεπέρασε τον απόλυτο συνωμοσιοκεντρισμό, ήταν συχνά καλυμμένη με τη γλώσσα των ατομικών ελευθεριών και στηριζόταν «σε μια εξευγενισμένη μεσοαστική αντίληψη της “ελευθερίας” που τη διαμορφώνει ως ατομικό δικαίωμα και όχι ως κοινωνικό πρόταγμα».
Οι αντιεμβολιαστικές θέσεις της Βάγκενκνεχτ αποτελούν μέρος της επιτυχίας της και παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της στους δεξιούς ψηφοφόρους.
Wikimedia Commons
Στην πραγματικότητα, η κριτική της στις πολιτικές του Covid-19, σε συνδυασμό με τους αντι-μεταναστευτικούς λόγους της, κερδίζουν θετική προσοχή από τους υποστηρικτές του εθνικιστικού, ακροδεξιού, AfD.
Τα πρώτα μοντέλα δείχνουν ότι η πλειοψηφία εκείνων που θα υποστηρίξουν τη Βάγκενκνεχτ και το νέο της κόμμα προέρχονται από δυσαρεστημένες παρατάξεις όχι μόνο του Die Linke αλλά και του AfD.
Ενάντια στις κυρώσεις προς τη Ρωσία
Μεγάλη θέση στην ατζέντα της Βάγκενκνεχτ -και σε αντίθεση με πολλά από τα άλλα αριστερά κόμματα της Γερμανίας και της Ευρώπης- κατέχει επίσης η προσπάθειά της για άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία και η προτροπή της για μια «διπλωματική λύση» στον πόλεμο στην Ουκρανία, τον οποίο θεωρεί πόλεμο δι’ αντιπροσώπων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας.
Στο πρόγραμμά της για τις ευρωεκλογές, η BSW υποστήριξε ότι οι κυρώσεις έπληξαν την Ευρώπη περισσότερο από ό,τι τη Ρωσία, υπονοώντας ότι ήταν αντιπαραγωγικές. Το κόμμα αντιτίθεται επίσης στις προσπάθειες για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, αναφέροντας ως λόγους την έλλειψη δημοκρατίας, την αδύναμη οικονομία, τη διαφθορά και τις διακρίσεις εις βάρος της ρωσόφωνης μειονότητας (ακόμη και πριν από την εισβολή).
Επιπλέον, ενώ τονίζει ότι δεν θέλει να γενικεύσει, η Βάγκενκνεχτ χαρακτήρισε ορισμένους Ουκρανούς πρόσφυγες ως «κοινωνικούς τουρίστες» που εκμεταλλεύονται τη γερμανική πρόνοια.
Ο «συνασπισμός με τα φανάρια» (αποτελούμενος από το SPD, τους Πράσινους και το FDP) έχει χάσει την πλειοψηφία του και η συνολική στάση απέναντι στην κυβέρνηση είναι κακή.
Η αποδοκιμασία της γερμανικής κοινής γνώμης για τα φιλελεύθερα κόμματα, καθώς και η έρευνα για το AfD και οι πρόσφατες αντιπαραθέσεις γύρω από το κόμμα, αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι το BSW θα μπορούσε να ενισχυθεί και να αποκτήσει εκπροσώπηση στις επόμενες εθνικές εκλογές, που θα διεξαχθούν το 2025.
Το χάρισμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ, η λαϊκίστικη ρητορική και το ανατολικογερμανικό υπόβαθρο την τοποθετούν σε καλή θέση για να εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Ωστόσο, ενώ εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτή ως αριστερή-σοσιαλιστική πολιτικός, ο λόγος και η ατζέντα της περιλαμβάνουν επίσης αυταρχικά και δεξιά στοιχεία.
Είναι σαφές ότι η Βάγκενκνεχτ βρίσκει σύμφωνους πολλούς Γερμανούς πολίτες και έχει καταφέρει να μιλήσει στους φόβους και τις απογοητεύσεις τους που σχετίζονται με τα χρόνια της πανδημίας, του πληθωρισμού και του πολέμου.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο illiberalism.
Διαβάστε επίσης:
Γερμανία: Η αντιμεταναστευτική ρητορική ενός νέου «αριστερού» κινήματος
