Η τελευταία δημοσκόπηση που διεξήχθη σε παναφρικανικό επίπεδο έδειξε ότι η πλειοψηφία των Αφρικανών είναι εξαιρετικά καχύποπτοι για τις εκλογικές διαδικασίες που διενεργούνται στη «μαύρη ήπειρο».  Μόλις το 40% των ερωτηθέντων σε 36 χώρες απάντησαν ότι θεωρούν τις τελευταίες εκλογές που έγιναν στις χώρες τους «ελεύθερες και δίκαιες». Το 25% απάντησε ότι «εμπιστεύεται πολύ» τα αντιπροσωπευτικά σώματα, ενώ πολλοί αναφέρθηκαν στις εκλογές ως μια διαδικασία όπου «η δωροδοκία είναι αχαλίνωτη», «η προπαγάνδα των Μέσων ακμάζουσα» και όπου οι ψηφοφόροι βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με απειλές.

Του Αbdi Latif Dahir

Παρόλα αυτά οι εκλογικές διαδικασίες της αφρικανικής ηπείρου κεντρίζουν το ενδιαφέρον τόσο των πολιτών, όσο και των παρατηρητών. Το 2016, ο διεθνής παράγοντας συνεχάρη την Γκάνα μετά τις εκλογές που ανέδειξαν τον Nάνα Ακούφο-Άντο ως τον νέο Πρόεδρο της χώρας. Ορισμένοι εν ενεργεία πρόεδροι επανεξελέγησαν, όπως ο Γιουέρι Μουσεβένι της Ουγκάντα, ο Έντγκαρ Λούνγκου στη Ζάμπια και ο Aλί Μπονγκό Οντίμπα στην Γκαμπόν κέρδισαν τις εκλογές παρά τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης, τη βία και το κλείσιμο του διαδικτύου. Επιπλέον, ο επί 22 χρόνια ηγέτης της Γκάμπιας Γιαχία Τζάμεχ, ο οποίος κάποτε είχε δηλώσει ότι θα  παραμείνει στην εξουσία για «ένα δισεκατομμύριο χρόνια», αναγκάστηκε να παραδεχτεί δημοσίως την ήττα του στις εκλογές.

Το 2017 χαρακτηρίζεται ως «χρονιά εκλογών» στην Αφρική. Αυτές είναι οι σημαντικότερες εκλογικές αναμετρήσεις:

Ρουάντα – 4 Αυγούστου

Ο Πωλ Καγκάμε θα διεκδικήσει την επανεκλογή του για τρίτη θητεία μετά την πρώτη του νίκη το 2010 με 93%. Χαρακτηριζόμενος ως ο «αγαπημένος ηγέτης της παγκόσμιας ελίτ» και ο «αγαπημένος τύραννος», ο Καγκάμε είναι καλός γνώστης του επικοινωνιακού παιχνιδιού και χρησιμοποιεί το προσωπικό του σάιτ αλλά και έναν λογαριασμό στο τουίτερ με περισσότερους από 1,5 εκ. followers, προκειμένου να μεταδώσει τα πολιτικά του μηνύματα περί προόδου και ανάπτυξης. Ο Καγκάμε ισχυρίζεται ότι έχει επιτύχει την ώθηση της εργοδότησης  των νέων, την αντιμετώπιση της φτώχειας και τη χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείο ευημερίας.

Εντούτοις, ο Kαγκάμε κατηγορείται για φίμωση του Τύπου, περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης και σκληρή αντιμετώπιση των αντιφρονούντων, όπως επίσης και για απόπειρες δολοφονίας αντιπάλων οι οποίοι διέφυγαν στην Ουγκάντα και τη Νότιο Αφρική.

Διαβάστε εδώ: “Γιατί η Δύση κάνει τα στραβά μάτια στη δικτατορία της Ρουάντα;”

Οι εκλογές του Αυγούστου γίνονται στη σκιά της συνταγματικής αναθεώρησης με την οποία ο Kαγκάμε απέκτησε το δικαίωμα να διεκδικήσει την επανεκλογή του για ακόμα τρεις θητείες, με ενδεχόμενο να παραμείνει, έτσι, στο τιμόνι της χώρας μέχρι το 2034. Η κίνηση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθώς θεωρήθηκε ότι τον ενδιαφέρει μόνο η παραμονή του στην εξουσία. «Δεν πιστεύω ότι η χώρα χρειάζεται έναν αιώνιο ηγέτη» απάντησε ο ίδιος στους επικριτές του. Ίσως το 2017 να είναι η χρονιά που θα κληθεί να αποδείξει τις προθέσεις του.

Κένυα – 8 Αυγούστου

Οι Κενυάτες θα πάνε στις κάλπες για να εκλέξουν 1.900 αντιπροσώπους, μεταξύ των οποίων και τον πρόεδρο της χώρας. Γερουσιαστές, κυβερνήτες, μέλη των κοινοβουλίων, θα εκλεγούν σε μια τεράστια πανεθνική εκλογική αναμέτρηση τον Αύγουστο.

Από το 2013, όταν ο Ουχούρου Κενυάτα ανέλαβε την εξουσία, η χώρα μαστίζεται από τρομοκρατικές επιθέσεις. Επιπλέον, σημειώνονται μεγάλες απεργίες, όπως αυτές των δασκάλων, των νοσοκόμων και των γιατρών. Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν προβλήματα, ενώ τα σκάνδαλα διαφθοράς είναι στην ημερήσια διάταξη. Μάλιστα, πρόσφατα βρετανικό δικαστήριο καταδίκασε δύο βρετανούς επιχειρηματίες για δωροδοκία αξιωματούχων της χώρας.

Αν και  η αντιπολίτευση δεν έχει αποφασίσει ακόμα για τον υποψήφιο, το πιθανότερο είναι ο Κενυάτα να βρει απέναντί του τον Ράιλα Οντίνγκα, έναν παραδοσιακό πολιτικό ο οποίος διεκδικεί την προεδρία της χώρας εδώ και είκοσι χρόνια.

Όπως και στις προηγούμενες εκλογές των τελευταίων χρόνων, ο φόβος της βίας, η εθνική πόλωση και η αυξανόμενη πολιτική ένταση χαρακτηρίζουν την προεκλογική περίοδο. Πολλά εξαρτώνται από τον τρόπο που η αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή θα διεξαγάγει την εκλογική διαδικασία.

Αγκόλα -Αύγουστος

Μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, ο πρόεδρος Χοσέ Εντουάρντο ντος Σάντος εξέπληξε πολλούς παρατηρητές με την ανακοίνωση της παραίτησής του πριν τις εκλογές του 2017. Το κυβερνών κόμμα Λαϊκή Κίνηση για την Απελευθέρωση της Αγκόλα εξέλεξε τον Ζοάο Λουρένσο, πρώην υπουργό Άμυνας, στη θέση του επικεφαλής για τις επόμενες εκλογές. Σύμφωνα με το σύστημα της χώρας ο επικεφαλής του πρώτου κόμματος γίνεται αυτόματα πρόεδρος.

Η Αγκόλα διοικείται από τον Ντος Σάντος και την οικογένειά του για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Οι τέταρτες εκλογές από την ανεξαρτησία από την Πορτογαλία, το 1975, θα διεξαχθούν ενώ η χώρα έχει πληγεί από την κρίση των τιμών του αργού πετρελαίου. Οι εκλογές του Αυγούστου θα είναι ένα σημαντικό τεστ για το επίπεδο δημοκρατίας της χώρας.

Λιβερία – 10 Οκτωβρίου

Μετά από δέκα χρόνια, η Έλεν Τζόνσον Σίρλιφ , η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην Αφρική, εγκαταλείπει την εξουσία στη Λιβερία. Η Σίρλιφ φεύγει από το Προεδρικό Μέγαρο, έχοντας κερδίσει ένα Νόμπελ Ειρήνης για την αντιμετώπιση του Εμπόλα στη χώρα και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης της χώρας μετά από ένα σκληρό πόλεμο. Μέχρι τις 25 Οκτωβρίου, όμως, η χώρα θα έχει νέο πρόεδρο, ο οποίος καλείται να αναλάβει τα ηνία μιας οικονομίας σε ύφεση.

Σχεδόν δύο εκατομμύρια ψηφοφόροι θα επιλέξουν ανάμεσα σε 22 πολιτικά κόμματα τους αντιπροσώπους του λαού για το Εθνικό Κογκρέσο. Φαβορί για την ανάληψη της προεδρίας είναι ο πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής Ζορζ Γουεά. Ο πρώην άσσος της Μίλαν δεν πτοήθηκε από την ήττα στις προηγούμενες εκλογές και υπόσχεται αύξηση του ΑΕΠ  της χώρας αλλά και αρμονικές σχέσεις μεταξύ των θρησκευτικών ομάδων.

Βασικός αντίπαλος του Γουεά θα είναι η Τζόελ Χάουαρν Τέιλορ, πρώην σύζυγος του τέως προέδρου της χώρας Τσάρλς Τέιλορ. Η Τζόελ, που θεωρείται η δεύτερη ισχυρότερη γυναίκα της χώρας μετά την πρόεδρο Σίρλιφ, έχει ήδη εκλεγεί δύο φορές Γερουσιαστής στην επαρχία Μπονγ, τη τρίτη μεγαλύτερη της χώρας.

Δημοκρατία του Κονγκό

Την Πρωτοχρονιά του 2017, η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση υπέγραψαν μια συμφωνία που προέβλεπε την παραίτηση του προέδρου της χώρας Ζοζέφ Καμπίλα και τη διεξαγωγή εκλογών εντός του έτους. Η συμφωνία αυτή έγινε μετά από αιματηρές διαδηλώσεις, συλλήψεις και καταστολή που ακολούθησαν το τέλος της θητείας του Καμπίλα, στις 19 Δεκεμβρίου.

Βάσει της συμφωνίας, μια μεταβατική κυβέρνηση θα οριστεί εντός του Μαρτίου και οι εκλογές θα διεξαχθούν το αργότερο μέχρι το τέλος του χρόνου. Αν αυτό συμβεί, θα πρόκειται για την πρώτη ειρηνική μετάβαση εξουσίας στην χώρα από το 1960 όταν και ανεξαρτητοποιήθηκε. Η ειρηνική διεξαγωγή των εκλογών θα αποτρέψει και την αναβίωση του σκληρού εμφυλίου που διήρκησε από το 1994 μέχρι και το 2003 και κόστισε τη ζωή σε πέντε εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Μοίσε Κατούμπι, επικεφαλής της αντιπολίτευσης, εμφανίζεται ως ο επικρατέστερος υποψήφιος για να αντικαταστήσει τον Καμπίλα.

Η διεξαγωγή των εκλογών εντός του 2017 δεν πρέπει, βέβαια, να θεωρείται εύκολη καθώς σύμφωνα με τις αρμόδιες Αρχές θα χρειαστούν περίπου 17 μήνες προκειμένου να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες. Η νέα κυβέρνηση, πάντως, θα κληθεί να αντιμετωπίσει οικονομική, ανθρωπιστική και πολιτική αβεβαιότητα σε όλη τη χώρα.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο www.qz.com