Από τις αρχές Ιανουαρίου του 2019, πραγματοποιούνται στο Βέλγιο διαδηλώσεις για το κλίμα που συγκεντρώνουν δεκάδες χιλιάδες μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες. Tον χαρακτήρα αυτών των διαδηλώσεων εξηγεί ο Goto Van Kern, μαθητής στο λύκειο Haute École Βibliothécaire–Documentaliste και μέλος των Jeunes Αnticapitalistes (JAC) [Νέοι Αντικαπιταλιστές].

Συνέντευξη στον Julien Salingue

Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr

Ερ: Από πού προέρχεται αυτή η κινητοποίηση και πώς αναπτύχθηκε στο Βέλγιο;

Απ: Θα πρέπει καταρχάς να υπενθυμίσουμε ότι από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2018 έγινε στο Βέλγιο μια ιστορική κινητοποίηση με θέμα το κλίμα, όπου μόνο στις Βρυξέλλες συγκεντρώθηκαν 70.000 άνθρωποι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαδήλωση που έγινε ποτέ στο Βέλγιο πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Το γεγονός αυτό συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της δημοσιότητας και κυριάρχησε στην επικαιρότητα για μια εβδομάδα, ενισχύοντας την ηχώ πρωτοβουλιών που λήφθηκαν σε άλλες χώρες: από τη νεαρή Σουηδή Γκρέτα Θάνμπεργκ [1] μέχρι το κίνημα των μαθητικών απεργιών για το κλίμα στην Αυστραλία «Strike for Climate». Η κινητοποίηση που ξεκίνησε τον Ιανουάριο στο Βέλγιο αναφέρεται σε αυτά τα δύο κινήματα.

Γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη της Φλάνδρας με τη δημιουργία της πλατφόρμας «Youth for Climate», η οποία μετέδωσε ένα κάλεσμα προς τους νέους της Φλάνδρας να απεργήσουν και να συγκεντρωθούν έξω από το φλαμανδικό Κοινοβούλιο στις 10 Ιανουαρίου.

Σε εκείνη την πρώτη διαδήλωση συγκεντρώθηκαν 3.000 άτομα, αλλά η ιδέα ήταν να γίνονται εβδομαδιαίες εκδηλώσεις μέχρι τις ομοσπονδιακές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν τον Μάιο. Την επόμενη εβδομάδα, μαζεύτηκαν 12.500 διαδηλωτές/τριες και τη μεθεπόμενη άρχισε μια σύγκλιση με το γαλλόφωνο κομμάτι της χώρας, οπότε συγκεντρώθηκαν 42.000 άτομα. Στις 31 Ιανουαρίου οι διαδηλωτές/τριες ήταν λιγότεροι/ες, αλλά έγιναν πιο πολλές συγκεντρώσεις σε διαφορετικά σημεία της χώρας, όπως για παράδειγμα στη Λιέγη της Βαλλωνίας όπου διαδήλωσαν 15.000 άνθρωποι. Επομένως, το κίνημα των νέων για το κλίμα στο Βέλγιο εξαπλώνεται σε διαφορετικά σημεία και δεν περιορίζεται στις Βρυξέλλες.

Ερ: Στις διαδηλώσεις συμμετέχουν κυρίως νέοι/ες μαθήτριες/ές και φοιτήτριες/ές;

Απ: Ναι είναι κυρίως μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λυκείων και γυμνασίων.

Και καθώς στη χώρα δεν έχουμε στην πραγματικότητα παράδοση μαθητικών κινητοποιήσεων –πάνε πάνω από είκοσι χρόνια από τα τελευταίο μαθητικό κίνημα–  οι μαθητές πρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους με τα μέσα της διαμαρτυρίας και με τις διευθύνσεις των σχολείων, συνθήκη που δεν λειτουργεί πάντοτε.

Τις περισσότερες φορές είναι οι δύο τελευταίες τάξεις του λυκείου που παίρνουν την άδεια να διαδηλώσουν, και ακόμα κι αν οι υπόλοιποι θέλουν να συμμετάσχουν στις πορείες, είναι κυρίως οι πιο μεγάλοι μαθητές του λυκείου αυτοί που διαδηλώνουν. Επίσης, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη βοήθεια από τους καθηγητές και τα συνδικάτα τους. Είναι κάτι που εξαρτάται από τις τοπικές πραγματικότητες: κάποιες φορές οι καθηγητές στηρίζουν, κάποιες φορές συνοδεύουν την τάξη τους στη διαδήλωση και υποστηρίζουν τις ομάδες κινητοποίησης μέσα στα σχολεία, όμως υπάρχουν και αυτοί που δεν θέλουν να κινητοποιούνται οι νέοι. Είναι κάτι που εξαρτάται από την περιοχή, γεγονός που αντανακλά τον ίδιο τον χαρακτήρα του κινήματος, που έχει πολύ διαφορετικές μορφές οργάνωσης.

Ερ: Είπες ότι δεν υπάρχει παράδοση οργάνωσης στους μαθητές, αλλά ποιες είναι οι σχέσεις του κινήματος με πολιτικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα της Αριστεράς; Υποστηρίζουν το κίνημα, συμμετέχουν σε αυτό;

Απ: Δεν ξέρω ακριβώς ποια είναι η ιδεολογική κατεύθυνση των παιδιών που ξεκίνησαν την πλατφόρμα «Youth for Climate» και αν συμμετέχουν σε κάποιες νεολαίες, αλλά στις διαδηλώσεις είναι σίγουρο ότι βρίσκουμε τους Πράσινους, είτε με τη μορφή των “Groen” Φλαμανδών είτε με αυτή των “Écolo” των γαλλόφωνων, που συνεργάζονται συχνά, όπως και το Βελγικό Εργατικό Κόμμα που είναι δίγλωσσο. Αυτές οι οργανώσεις εμφανίζονται στις διαδηλώσεις, βλέπουμε τα διακριτικά τους, τις σημαίες τους, είναι εμφανή. Υπάρχουμε και εμείς, η «Αντικαπιταλιστική Αριστερά» και οι «Νέοι Αντικαπιταλιστές», αλλά είμαστε μια πολύ μικρότερη δύναμη.

Η πλατφόρμα «Youth for Climate» δημιούργησε ένα σάιτ, στο οποίο μπορούμε να μπούμε και να καταθέσουμε προτάσεις, ιδέες νομοσχεδίων για τη διάσωση του κλίματος, ωστόσο στις διαδηλώσεις αυτή τη στιγμή δεν εκφράζονται πολύ συγκεκριμένες διεκδικήσεις. Υπάρχουν γενικά αιτήματα που αφορούν τη διάσωση του πλανήτη και κάποιες πιο συγκεκριμένες διεκδικήσεις εκφράζονται από πολιτικές δυνάμεις, όπως από τα μέλη του Εργατικού Κόμματος.

Υπάρχει κάτι άλλο όμως ενδιαφέρον που θα πρέπει να σημειώσουμε ως προς τη συμμετοχή των πολιτικών οργανώσεων. Η Άκρα Δεξιά, που στη χώρα μας εμφανίζεται ως πολύ καθωσπρέπει, επιχείρησε να εισδύσει στις κινητοποιήσεις, αλλά εκδιώχθηκε κυρίως μέσα από το ξέσπασμα κοροϊδευτικών συνθημάτων. Και ακόμα και τώρα που δεν έρχονται πια, ακούγονται ακόμα συνθήματα εναντίον τους.

Ερ: Και ποιες είναι οι αντιδράσεις στο κεντρικό πολιτικό πεδίο, κυρίως στην πλευρά της κυβέρνησης;

Απ: Υπήρξε μια αξιόλογη πρωτοβουλία από μια ομάδα ακαδημαϊκών, οι οποίοι συνέταξαν ένα κείμενο, ένα είδος προσχεδίου για ένα «νομοσχέδιο για το κλίμα», το οποίο απέστειλαν στο Κοινοβούλιο. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία κινητοποίησε αρκετό κόσμο στο πολιτικό πεδίο. Οι Πράσινοι (Écolo και Groen) το κατέθεσαν ως πρόταση νόμου, αλλάζοντας ορισμένα σημεία στην πορεία. Για παράδειγμα, άλλαξαν τον στόχο της μείωσης κατά 65% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030, σε 50%. Όμως οι Πράσινοι, που υποστηρίζουν το κίνημα, λειτούργησαν καλά και η πολιτική τάξη, που είναι σχετικά αποσταθεροποιημένη λόγω των κινητοποιήσεων και βλέπει τις εκλογές να έρχονται, αντέδρασε –κυρίως από την γαλλόφωνη πλευρά– δηλώνοντας ότι θα υποστηρίξει το κείμενο, με την ίδια την ομοσπονδιακή Υπουργό Περιβάλλοντος να φτάνει στο σημείο να ισχυρίζεται ότι η ίδια εμπνεύστηκε το κείμενο.

Στην πραγματικότητα μπορεί να ασκηθεί σημαντική κριτική σε αυτό το κείμενο, όπως εξήγησε και ο σύντροφός μας Ντανιέλ Τανούρο, καθώς δεν πηγαίνει πέρα από τη θέση ότι το Βέλγιο θα πρέπει να υιοθετήσει τους ευρωπαϊκούς στόχους, κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι σήμερα.

Την ίδια ώρα, οι Αρχές παίζουν το χαρτί της καταστολής και της αποτροπής, με διακηρύξεις που καλούν τους νέους να γυρίσουν στα σπίτια τους. Η Υπουργός Περιβάλλοντος στη Φλάνδρα δήλωσε στους αγρότες ότι η Κρατική Ασφάλεια την ενημέρωσε ότι το κίνημα ήταν μια συνομωσία του οικολογικού λόμπι – μια δήλωση που ξεσήκωσε κατακραυγή, με αιτήματα παραιτήσεων, δημόσιες απολογίες, δικαιολογίες, κ.λπ.

Υπάρχει μια διπλή κίνηση αναγνώρισης/καταστολής από την πλευρά της πολιτικής τάξης, που λέει ότι οι νέοι έχουν μεν δίκιο να κινητοποιούνται, αλλά ότι τώρα πρέπει πλέον να επιστρέψουν στα μαθήματα.

Για αυτόν τον λόγο, εμείς ως Νέοι Αντικαπιταλιστές σκοπεύουμε να πάρουμε πρωτοβουλίες ενάντια στις διαφορετικές μορφές καταστολής (π.χ. απαγορεύσεις στους μαθητές να διαδηλώσουν, σχολικές κυρώσεις) και υπέρ των δημοκρατικών δικαιωμάτων αυτού του κινήματος που θα συνεχιστεί.

[1] Η Γκρέτα Θάνμπεργκ [Greta Thunberg] (16 ετών) είναι μαθήτρια και ακτιβίστρια για το κλίμα. Τον Αύγουστο του 2018 πήρε την πρωτοβουλία να καλέσει την πρώτη σχολική απεργία για το κλίμα έξω από το Κοινοβούλιο της Σουηδίας. [Σ.τ.Μ.]

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο σάιτ του NPA, στις 7 Φεβρουαρίου 2019.