Ο Eric d’Ortenzio, ιατρός-επιδημιολόγος στο γαλλικό ερευνητικό ινστιτούτο Inserm (Εθνικό Ινστιτούτο για την υγεία και την ιατρική έρευνα), σε συνέντευξή του στην Humanité, εξηγεί τα δεδομένα που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τον κορωνοϊό, τις απόπειρες εύρεσης θεραπείας και τη σημασία της πρόληψης απέναντι στην εξάπλωση του συγκεκριμένου ιού.
Συνέντευξη στην Alexandra Chaignon
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Μολονότι γνωρίζουμε ακόμα λίγα πράγματα για τον συγκεκριμένο ιό, οι προηγούμενες επιδημίες επέτρεψαν στην επιστημονική κοινότητα να είναι καλύτερα προετοιμασμένη στην παρούσα κατάσταση. Έτσι, στο Ιnserm, η μονάδα REACTing [REsearch and ACTion targeting emerging infectious diseases], που αποτελεί μια διεπιστημονική σύμπραξη έρευνας για την αντιμετώπιση των υγειονομικών κρίσεων, οι οποίες συνδέονται με αναδυόμενες μεταδοτικές ασθένειες, εργάζεται πάνω στη διαμόρφωση ενός μοντέλου που θα αποτυπώνει την πιθανή εξάπλωση της επιδημίας στη Γαλλία και την Ευρώπη.
Ερ: Μετράμε περίπου 100.000 γνωστά ή ταυτοποιημένα κρούσματα σε όλο τον κόσμο από την έναρξη της επιδημίας. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για πανδημία;
Απ: Αυτό είναι ένα ερώτημα που αφορά την ορολογία. Μιλάμε για πανδημία σε διεθνές επίπεδο, με την έννοια ότι όλες οι ήπειροι έχουν επηρεαστεί, μέσα από μια διαδικασία συνεχούς μετάδοσης. Μέχρι τώρα, υπάρχουν κρούσματα σε όλο τον κόσμο, αλλά για παράδειγμα δεν υπάρχει συνεχής μετάδοση στη Νότια Αμερική και την Αφρική. Για αυτόν τον λόγο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δεν χρησιμοποιεί τον όρο «πανδημία», αλλά μιλά για διεθνή συνθήκη έκτακτης ανάγκης [Σ.τ.Μ η συνέντευξη είχε πραγματοποιηθεί πριν από την κήρυξη πανδημίας από τον ΠΟΥ]. Αλλά αυτό που είναι το σημαντικότερο είναι η απάντηση που θα δοθεί στη διαχείριση της κρίσης.
Ερ: Τι γνωρίζουμε για το προφίλ των ανθρώπων που νοσούν;
Απ: Το μοναδικό πράγμα που διαπιστώνεται είναι ότι αυτός ο ιός αγγίζει λιγότερο τα παιδιά. Το ποσοστό τους είναι πολύ μικρό. Ωστόσο, το γιατί μεταδίδεται λιγότερο στα παιδιά, δεν το γνωρίζουμε. Θα χρειαζόταν να κάνουμε έρευνες αναφορικά με το ανοσοποιητικό τους σύστημα και τις αλληλεπιδράσεις τους με τους ενηλίκους. Μια από τις τελευταίες υποθέσεις είναι ότι ενδέχεται να αναπτύσσουν μια ασυμπτωματική μορφή (δηλαδή που δεν παρουσιάζει κανένα κλινικό σύμπτωμα). Επίσης, δεν γνωρίζουμε ποιο ρόλο παίζουν τα παιδιά στην εξάπλωση της ασθένειας. Στους ενηλίκους, οι σοβαρές περιπτώσεις αφορούν τους ηλικιωμένους ανθρώπους και εκείνους που αντιμετωπίζουν προβλήματα καρδιακής ανεπάρκειας, διαβήτη, καρκίνο ή έκπτωση του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Αλλά επίσης δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι οι πιο ηλικιωμένοι είναι εκείνοι που πλήττονται περισσότεροι, γιατί μάς λείπουν τα δεδομένα. Δεν γνωρίζουμε το ποσοστό των ασυμπτωματικών περιπτώσεων, αυτών που δεν βλέπουμε, ούτε αυτών που παρουσιάζουν ελαφρά συμπτώματα και δεν πηγαίνουν στον γιατρό.
Ο αριθμός των πραγματικών περιπτώσεων θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι πολύ μεγαλύτερος από τα επίσημα στοιχεία, και το ποσοστό της πραγματικής θνησιμότητας –που αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ανάμεσα στο 1% και 2% (έναντι 0,1% της εποχικής γρίπης)– πολύ μικρότερο. Αυτό που επίσης δεν γνωρίζουμε είναι αν οι ασυμπτωματικές περιπτώσεις, που φέρουν τον ιό, μπορούν να τον μεταδώσουν. Έχουν περιγραφεί ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις.
Eρ: Από τη στιγμή της εμφάνισης αυτού του νέου ιού, τι έχουμε μάθει για τον τρόπο μετάδοσής του;
Απ: Όπως η γρίπη, ο Covid-19 είναι μια λοίμωξη του αναπνευστικού που μεταδίδεται μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων που προέρχονται από το σάλιο, τον βήχα ή τις ρινικές εκκρίσεις ενός ατόμου που είναι φορέας. Μεταδίδεται επίσης από τα αντικείμενα και από το άγγιγμα του προσώπου με τα χέρια μετά από μια επαφή με τον ιό.
Ερ: Πού βρισκόμαστε από πλευράς θεραπευτικής προόδου;
Απ: Η Χιλή δουλεύει πάνω σε πολλά μόρια, αλλά δεν υπάρχει τίποτε οριστικό σε αυτό το στάδιο. Στη Γαλλία, είμαστε στη διαδικασία να αποτυπώσουμε μια κοόρτη των ασθενών που είναι φορείς σε όλη την επικράτεια, προκειμένου να μελετήσουμε τα συμπτώματα, την εξέλιξη του ιικού φορτίου, κ.λπ. Είναι αυτό που ονομάζουμε παρατηρησιακή κοόρτη. Φυσικά, όλα αυτά γίνονται με την άδεια των ασθενών. Η μελέτη θα ξεκινήσει μέσα σε λίγες μέρες. Το πρωτόκολλο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, αλλά δεν είμαστε μακριά. Στη συνέχεια, θα περάσουμε στη φάση των θεραπευτικών δοκιμών σε διαφορετικά μόρια.
Θα μπορούσαμε να έχουμε πολύ γρήγορα προκαταρκτικά αποτελέσματα, που θα μας επέτρεπαν να κινηθούμε προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση συστηματικής θεραπείας. Από τώρα, σε περίπου ένα ή δύο μήνες.
Ερ: Αυτό μοιάζει σύντομο, σε επίπεδο έρευνας…
Απ: Ναι, όλα αυτά εκτυλίσσονται σε χρόνο-ρεκόρ. Δεν έχουμε τη θεραπεία, πρέπει να αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα των ασθενών και να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τα μόρια υπό θεραπευτική διαδικασία. Αυτό που είναι αρκετά ιδιαίτερο σε αυτή την περίπτωση, είναι ότι οι συγκεκριμένες μελέτες δεν γίνονται μόνο στη Γαλλία. Ο ΠΟΥ έχει αναπτύξει ένα τυποποιημένο πρωτόκολλο που ακολουθεί η κάθε χώρα.
Υπάρχει μια πραγματική διεθνής κινητοποίηση στο επίπεδο της έρευνας, μια πραγματική συνεργασία με μοίρασμα των δεδομένων και των πληροφοριών. Είναι πραγματικά κάτι ξεχωριστό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η πρώτη φορά, αν και κάποια πρώτα δείγματα μιας τέτοιας προσπάθειας είχαν ξεκινήσει με τον Έμπολα.
Ερ: Στο επίπεδο των θεραπειών, ποιοι δρόμοι φαίνονται προτιμότεροι; Έχει γίνει λόγος για τη χλωροκίνη, που χρησιμοποιείται ως θεραπεία για την ελονοσία.
Απ: Πολλά μόρια βρίσκονται στο τραπέζι. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκεται πράγματι η χλωροκίνη, ένα αντι-ελονοσιακό. Υπήρξαν πράγματι κάποιες ενδιαφέρουσες επιδράσεις γύρω από αυτή τη θεραπεία. Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζουμε πολλά αυτή τη στιγμή. Το μόνο πράγμα που γνωρίζουμε προκύπτει από μια αναφορά που δημοσίευσε ένας Κινέζος, που επιβεβαιώνει ότι τα αποτελέσματα είναι υποσχόμενα, αλλά δεν διαθέτουμε επιστημονικά δεδομένα. Μια in vitro μελέτη θα μπορούσε να δείξει αν θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική, με όρους μείωσης της ιικής αναπαραγωγής και της εξάπλωσης του ιού. Όμως καμία τέτοια μελέτη δεν έχει γίνει σε ανθρώπους. Πρέπει λοιπόν να παραμείνουμε επιφυλακτικοί. Άλλα μόρια έχουν επίσης σχεδιαστεί, όπως το remdesivir, που έχει δοκιμαστεί απέναντι στον Έμπολα, ή ο συνδυασμός δύο αντί-ιικών, ή ακόμα ή βήτα ιντερφερόνη. Αλλά και εδώ, οι κλινικές δοκιμές είναι ακόμα σε εξέλιξη. Θα πρέπει να περιμένουμε αρκετές εβδομάδες για να γνωρίζουμε τα αποτελέσματα. Το πλάσμα των ασθενών, όπου έχει εξαφανιστεί ο ιός είναι ακόμα σε φάση εκτίμησης: παίρνουμε τα αντισώματα των ατόμων που έχουν θεραπευτεί και τα χορηγούμε στους νοσούντες για να έχουμε μια πιο γρήγορη απόκριση του ανοσοποιητικού.
Ερ: Και όσον αφορά τα εμβόλια;
Απ: Έχουν ξεκινήσει έρευνες, αλλά εντάσσονται σε ένα πλαίσιο λίγο πολύ μακροπρόθεσμο. Ο ιδιωτικός τομέας είναι πιο προωθημένος σε αυτό το ζήτημα. Πολλές βιοτεχνολογίες και φαρμακευτικά εργαστήρια δουλεύουν πάνω σε αυτό το ζήτημα. Έχουν ήδη κάποια προϊόντα εν αναμονή και έχουν επίσης πιο πολλά μέσα από ό,τι η δημόσια έρευνα. Η Sanofi ανακοίνωσε έτσι ότι θα ξεκινήσει δοκιμές πρώτης φάσης σε υγιείς εθελοντές.
Όμως δεν θα πρέπει να ελπίζουμε σε αποτελέσματα πριν από δώδεκα με δεκαοκτώ μήνες, στην καλύτερη περίπτωση.
Για αυτή την επιδημία, δεν είναι λοιπόν σίγουρο ότι θα έχουμε εμβόλιο. Αυτό θα επιτρέψει να προετοιμαστούμε για την επόμενη…
Ερ: Θα μπορούσαμε να περιμένουμε την ανάδυση αυτού του τύπου ιού;
Απ: Ως ερευνητές, εξειδικευμένοι στις μεταδοτικές ασθένειες, στην πραγματικότητα δεν εκπλαγήκαμε. Ένας τεράστιος αριθμός ιών κυκλοφορεί στα ζώα, και ορισμένοι καταλήγουν να μεταλλάσσονται και να μεταδίδονται στους ανθρώπους.
Ερ: Πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση;
Απ: Πιστεύουμε –και είμαστε πολλοί αυτοί που το πιστεύουμε– ότι η Γαλλία θα μπει πολύ σύντομα σε μια φάση εθνικής επιδημίας. Το κυριότερο είναι να προετοιμαστούμε, να ανταποκριθούμε στον σχεδιασμό της διαχείρισης και της έρευνας. Και καθώς δεν γνωρίζουμε αυτόν τον ιό, πρέπει να είμαστε πολύ ενεργοποιημένοι, να ακολουθούμε τις οδηγίες των υγειονομικών Αρχών. Είναι σημαντικό ο πληθυσμός να προστατευτεί, και είναι εξίσου σημαντικό οι άνθρωποι να αισθάνονται συμμέτοχοι στην πρόληψη της επιδημίας.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην Humanité, στις 6 Μαρτίου 2020.
