Πέντε άρθρα που αναλύουν την αθέατη πλευρά των γεγονότων και ενδιαφέρουσες ματιές στον κόσμο, την εβδομάδα που πέρασε. Η συντακτική ομάδα του pass-world.gr τα διάλεξε και σας τα προτείνει.

---

1. Σβιτλάνα Κράκοβσκα: Μια κορυφαία επιστήμονας για το κλίμα μιλά για τoν ρόλο των ορυκτών καυσίμων στον πόλεμο

Η Σβιτλάνα Κράκοβσκα είναι επικεφαλής μιας ομάδας 11 Ουκρανών επιστημόνων που συνέβαλαν στη νέα έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ. Πρόκειται για μια έκθεση-ορόσημο, που δημοσιεύτηκε στα τέλη Φλεβάρη, η οποία αποτελεί «την πιο ζοφερή έως τώρα εκτίμηση του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση του κλίματος», σύμφωνα με αναλυτές.

Η Κράκοβσκα εργάστηκε επί οκτώ χρόνια με την ομάδα της για την αυτήν έκθεση. Λίγο πριν από τη δημοσίευσή της, άρχισε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Είπα στους συναδέλφους μου ότι όσο έχουμε Διαδίκτυο και δεν έχουμε βόμβες πάνω από τα κεφάλια μας θα συνεχίσουμε», δήλωσε η Κράκοβσκα. Ωστόσο, η ομάδα της διασκορπίστηκε, αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο.

«Άρχισα να σκέφτομαι τους παραλληλισμούς μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και αυτού του πολέμου και είναι σαφές ότι οι ρίζες και των δύο αυτών απειλών για την ανθρωπότητα βρίσκονται στα ορυκτά καύσιμα», δήλωσε η κορυφαία επιστήμονας.

Περίπου ο μισός πληθυσμός του πλανήτη είναι πλέον οξυμένα ευάλωτος σε καταστροφές που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με την έκθεση της IPCC, ενώ η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας στηρίζεται στον πλούτο που συγκεντρώνεται από τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας.

«Η καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας και επιπτώσεις στις οποίες πρέπει να προσαρμοστούμε. Και η Ρωσία πωλεί αυτούς τους πόρους και χρησιμοποιεί τα χρήματα για να αγοράσει όπλα», σημειώνει η Κράκοβσκα. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει την ευθύνη που έχουν και οι κυβερνήσεις, οι οποίες δεν επιδιώκουν να αποδεσμευτούν από τα ορυκτά καύσιμα.

Από την πλευρά του, ο Τζόναθαν Ελκάιντ, ειδικός στην ενεργειακή πολιτική στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, θεωρεί ότι αποτελεί «μια χονδροειδή υπεραπλούστευση να αποκαλέσουμε αυτό τον πόλεμο ως πόλεμο ορυκτών καυσίμων». «Ωστόσο, είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα ότι η Ρωσία αποκτά σημαντικό μέρος των εσόδων της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και ότι η συνήθεια της Αμερικής να βάζει βενζίνη συμβάλλει στην παγκόσμια ζήτηση 100 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου κάθε μέρα», ανέφερε ο ίδιος.

Διαβάστε τη συζήτηση για τη σύνδεση του πολέμου με τα ορυκτά καύσιμα, καθώς και για τις πολιτικές αποδέσμευσης από αυτά στο Undark.

2. Deepfake και infowar: Xάνει πράγματι η Ρωσία στον παράλληλο πόλεμο πληροφοριών;

Μιλώντας πίσω από ένα πόντιουμ με το εθνικό έμβλημα της Ουκρανίας, ο πρόεδρος, Βλαντίμιρ Ζελένσκι εμφανιζόταν να καλεί τους Ουκρανούς στρατιώτες να παραδώσουν τα όπλα και να επιστρέψουν στις οικογένειές τους.

Το βίντεο διάρκειας ενός λεπτού αποδείχτηκε deepfake, όρος για τα εξελιγμένα αυτά ψεύτικα βίντεο με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Επρόκειτο για το τελευταίο επεισόδιο σε ένα πόλεμο που μαίνεται παράλληλα με εκείνον στα χαρακώματα, έναν «πόλεμο» πληροφοριών και παραπληροφόρησης στα social media και τα πληκτρολόγια των χάκερ. Και οι Ουκρανοί το είχαν ήδη προβλέψει και κατάφεραν να το ξεσκεπάσουν εγκαίρως.

«Η Ουκρανία κάνει καταπληκτική δουλειά. Βεβαιώνεται πως ο κόσμος κατανοεί τη σοβαρότητα της κατάταστασης και της μάχης που έχει αναλάβει για λογαριασμό των υπόλοιπων δημοκρατιών», αναφέρει ο Άντι Κάρβιν, επικεφαλής του εργαστηρίου ψηφιακής έρευνας στο αμερικανικό think tank, Atlantic Council.

Ο ίδιος, ωστόσο, εφιστά την προσοχή στην εξαγωγή μόνο θετικών συμπερασμάτων από τον παράλληλο αυτό πόλεμο. «Είναι πολύ εύκολο για εμάς στη Δύση να συμπεραίνουμε θετικά και η Ουκρανία κερδίζει στη διαδικτυακή επιχειρηματολογία και το δημόσιο διάλογο. Όμως, αν το εξετάσει κανείς περιφερειακά και σε επίπεδο τοπικό ή ακόμη και εντός συγκεκριμένων χωρών, θα διαπιστώσει τη διασπορά πολύ διαφορετικών αφηγημάτων», πρόσθεσε.

Διαβάστε για την περίπλοκη εικόνα που διαμορφώνεται γύρω από το ζήτημα των deepfakes για τον πόλεμο στην Ουκρανία στον Guardian.

3. Γκαμπριέλ Μπόριτς: Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τον νέο Πρόεδρο της Χιλής;

Ο Γκαμπριέλ Μπόριτς ορκίστηκε νέος Πρόεδρος της Χιλής στις 11 Μαρτίου. Οι προσδοκίες που δημιούργησε η εκλογή του είναι υψηλές, ωστόσο πολλές είναι και οι προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπος.

Η σταθεροποίηση της οικονομίας που πλήττεται από την πανδημία, η έγκριση μιας προοδευτικής φορολογικής μεταρρύθμισης και η αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προβλημάτων στα σύνορα με τη Βολιβία, είναι από τα βασικά ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο Μπόριτς.

Παράλληλα, η επίλυση της σύγκρουσης με τους Μαπούτσε στη «Νότια Μακροζώνη» (Macrozona Sur), που ζητούν εδώ και δεκαετίες την επιστροφή των πατρογονικών τους εδαφών και την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, αποτελεί επίσης ένα επείγον θέμα. Μολονότι, ο Μπόριτς έχει εξαγγείλει ότι δεν θα ακολουθήσει την κατασταλτική οδό του Πινιέρα και ότι θα άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει εφαρμοστεί σε μια από τις περιοχές των Μαπούτσε, το έργο της επίλυσης των συγκεκριμένων συγκρούσεων δεν θα είναι εύκολο και αναμένεται μακρόχρονο.

Ταυτόχρονα, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να παρακολουθεί με προσοχή τη συζήτηση της Συντακτικής Συνέλευσης για τη διαμόρφωση του νέου Συντάγματος της χώρας, η οποία θα καταλήξει σε ένα νέο δημοψήφισμα για την τελική αποδοχή ή απόρριψή του κειμένου, που προκηρυχθεί τον Σεπτέμβριο.

Το επιτελείο του Μπόριτς αναγνωρίζει ότι οι μεγάλες προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί στους πολίτες της Χιλής θέτουν ψηλά τον πήχη για τη νέα κυβέρνηση. Ίσως αυτή την πραγματικότητα να συνειδητοποιούσε ο Μπόριτς και πριν ακόμα από την εκλογή του. Εν μέσω της προεκλογικής του εκστρατείας, προσπαθώντας να δημιουργήσει τον συμβολισμό μιας ιστορικής συνέχειας, είχε παραπέμψει στα λόγια του Σαλβαδόρ Αλιέντε: «Αν η νίκη δεν ήταν εύκολη, θα είναι δύσκολο επίσης να εδραιώσουμε το θρίαμβό μας και να οικοδομήσουμε τη νέα κοινωνία, τη νέα κοινωνική συνύπαρξη, τη νέα ηθική και τη νέα πατρίδα».

Διαβάστε για τις προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νέος Πρόεδρος της Χιλής Γκαμπριέλ Μπόριτς στο Página 12.

4. Το παιχνίδι της ντροπής

Δύο προπονητές ομάδων της Premier League αντιμετώπισαν «άβολες» ερωτήσεις την προηγούμενη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια των καθιερωμένων συνεντεύξεων Τύπου. 

Ο ένας κλήθηκε να απαντήσει αναφορικά με την επιβολή κυρώσεων σε έναν Ρώσο ολιγάρχη, ενώ ο άλλος ρωτήθηκε για την εκτέλεση 81 ανδρών, μέσα σε μία ημέρα, στη Σαουδική Αραβία.

Μπορεί οι αγώνες της Premier League να έχουν τεράστια παγκόσμια απήχηση και οι συμφωνίες μετάδοσής τους να αξίζουν δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά αυτή τη στιγμή η διοργάνωση βρίσκεται στον κυκλώνα μιας ηθικής, δεοντολογικής και πολιτικής θύελλας.

Αυτή η θύελλα έγινε ακόμα εντονότερη όταν η Τσέλσι αντιμετώπισε τη Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ στις 13 Μαρτίου, ένα παιχνίδι που έφερε αντιμέτωπες δύο από τις πιο αμφιλεγόμενες ιδιοκτησίες συλλόγων στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Έχει χαρακτηριστεί ως το “παιχνίδι της ντροπής” της Premier League.

Η αναμέτρηση διεξήχθη αμέσως μετά την επιβολή κυρώσεων από τη βρετανική κυβέρνηση στον ιδιοκτήτη της Τσέλσι Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλουσιότερου ολιγάρχες της Ρωσίας και άνθρωπος με στενές διασυνδέσεις με το Κρεμλίνο. 

Εν τω μεταξύ, η αμφιλεγόμενη εξαγορά της Νιούκαστλ από το Σαουδαραβικό Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων (PIF) πέρυσι προκάλεσε επίσης ηθικές ανησυχίες, ακόμη και πριν εγκριθεί από την Premier League.

Διαβάστε περισσότερα για το θέμα που προκύπτει με το ιδιοκτησιακό καθεστώς ορισμένων ομάδων στο ρεπορτάζ του CNN.

5. Ο μήνας που οι επιχειρηματικοί κολοσσοί συνασπίστηκαν κατά της Ρωσίας

Μετά από περίπου δέκα λεπτά στην κυριακάτικη λειτουργία, ο εκτελεστικός διευθυντής της Visa, Άλφρεντ Κέλι, κοίταξε το κινητό του και είδε ένα μήνυμα. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπαθούσε να επικοινωνήσει μαζί του.

Ήταν 27 Φεβρουαρίου και μέχρι τότε, στις τρεις ημέρες πολέμου στην Ουκρανία, ο επικεφαλής του αμερικανικού κολοσσού είχε αναλωθεί στο πώς θα μετέφερε εκτός εμπόλεμης χώρας τους 155 εργαζομένους του. Η Visa νοίκιασε ένοπλους φρουρούς για να συνοδεύσουν τα βαν με τους υπαλλήλους και τις οικογένειές τους στην Πολωνία. Το αίτημα του Ζελένσκι απλώς πρόσθετε άλλο ένα πρόβλημα στους ώμους του.

«Ήταν μια αρχική ένδειξη για την πίεση που θα δεχόμασταν… να ασκήσουμε πίεση στη ρωσική κυβέρνηση», ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξη Τύπου στις 8 Μαρτίου, τρεις ημέρες μετά την ανακοίνωση της εταιρείας πως αναστέλει τις δραστηριότητές της στη Ρωσία.

Μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, οι μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο κινήθηκαν με ασυνήθιστη ταχύτητα και σπάνια αίσθηση συλλογικότητας για να απομακρύνουν τους εργαζομένους τους από Ουκρανία αλλά και Ρωσία, να κλείσουν εργοστάσια και να ξαναγράψουν τους κανόνες.

Δύο χρόνια αφότου η πανδημία κορωνοϊού έπληξε με πρωτόγνωρη σφοδρότητα την παγκόσμια οικονομία, οι επιχειρηματικοί κύκλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με άλλη μια κρίση που διέκοπτε βίαια την προμηθευτική αλυσίδα και διατάρασσε τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Αυτή τη φορά, όμως, ήταν καταλληλότερα προετοιμασμένοι καθώς λόγω της πανδημίας είχαν πρόσφατο το «εγχειρίδιο κρίσεων». Και παρότι η εισβολή κατέλαβε πολλούς εξαπίνης, κατάφεραν να αντιδράσουν γρήγορα σε μια κατάσταση που συνιστούσε ίσως φονική απειλή στους υπαλλήλους τους και κίνδυνο στις επιχειρήσεις τους.

Διαβάστε για το θέμα στη Wall Street Journal.