Pass-world notes: H oυκρανική κρίση σε 5 ειδήσεις (21/2-27/2)

Πέντε άρθρα που αναλύουν πτυχές της oυκρανικής κρίσης, η οποία συγκλονίζει την παγκόσμια κοινή γνώμη και είναι πιθανόν να αλλάξει τον κόσμο όπως τον ξέραμε τις τελευταίες δεκαετίες.

1. Γράμμα από το Κιέβο προς τη Δύση

Ο Ουκρανός ιστορικός και ακτιβιστής Taras Bilous, λίγο πριν ενταχθεί σε μια ομάδα άμυνας του ουκρανικού στρατού, απευθύνει μια βαθιά κριτική επιστολή στα μέλη της Αριστεράς των δυτικών κρατών για την ανάλυση που υιοθέτησαν απέναντι στην ουκρανική κρίση.

Ένα μεγάλο μέρος του δυτικού προοδευτικού κόσμου “έκλεισε τα μάτια” απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα και ξέχασε να αναφέρει ότι η Ρωσία είναι ο κύριος επιτιθέμενος στην Ουκρανία, υποστηρίζει ο Bilous.

«Πόσες φορές η δυτική Αριστερά ανέφερε τις άτυπες υποσχέσεις των ΗΠΑ προς τον πρώην Ρώσο πρόεδρο, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σχετικά με το ΝΑΤΟ (“ούτε σπιθαμή προς τα ανατολικά”) και πόσες φορές αναφέρθηκε στο Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 που εγγυάται την κυριαρχία της Ουκρανίας; Πόσες φορές η δυτική Αριστερά υποστήριξε τις “εύλογες ανησυχίες για την ασφάλεια” της Ρωσίας, ενός κράτους που κατέχει το δεύτερο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο; Και πόσο συχνά υπενθύμιζε τις ανησυχίες για την ασφάλεια της Ουκρανίας, ενός κράτους που αναγκάστηκε να ανταλλάξει τα πυρηνικά του όπλα, υπό την πίεση των ΗΠΑ και της Ρωσίας, για ένα κομμάτι χαρτί (το Μνημόνιο της Βουδαπέστης) που ο Πούτιν καταπάτησε οριστικά το 2014; Σκέφτηκαν ποτέ οι αριστεροί επικριτές του ΝΑΤΟ ότι η Ουκρανία είναι το κύριο θύμα των αλλαγών που επέφερε η επέκταση του ΝΑΤΟ;», σημειώνει ο ίδιος.

Η Αριστερά δεν πρέπει να υποστηρίζει τη διαίρεση “σφαιρών συμφερόντων” μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών. «Αντί να αναζητά μια νέα ισορροπία μεταξύ των δύο ιμπεριαλισμών, η Αριστερά πρέπει να αγωνιστεί για τον εκδημοκρατισμό της διεθνούς τάξης ασφαλείας», καταλήγει ο Bilous.

Διαβάστε την επιστολή του Taras Bilous και τη βιωματική μαρτυρία του για το πώς η πολυετής κρίση στην Ουκρανία έχει αφήσει τις πληγές της στη ζωή των ανθρώπων της χώρας στο Open Democracy.

2. Πώς ένας offshore ελέφαντας στο δωμάτιο πολέμου μπορεί να φέρει κάθαρση και ειρήνη 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους, το ΝΑΤΟ, δεν φαίνεται να θέλουν να αναχαιτίσουν την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία με στρατιωτικές δυνάμεις, αλλά αυτό μπορεί να ανατραπεί. 

Σε αντιδιαστολή, κάτι που σίγουρα δεν είναι προς συζήτηση είναι ότι αν η Δύση θέλει να φέρει πλήγμα στον ολιγάρχη της Ρωσίας, μπορεί, αλλά για να το κάνει θα πρέπει να βγάλει ΚΑΙ τους δικούς της σκελετούς από την ντουλάπα, να προχωρήσει σε μια κάθαρση που έχει αργήσει πολύ. Να χτυπήσει τα πλοκάμια της φοροδιαφυγής, όπου και αν συναντώνται. 

Γράφει ο 68χρονος Αμερικανός οικονομολόγος, πανεπιστημιακός και συγγραφέας, βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών Πολ Κρούγκμαν στους Νew York Times. 

“…. Oι δημοκρατίες του κόσμου έχουν ένα ακόμη ισχυρό οικονομικό όπλο κατά του καθεστώτος Πούτιν, αν είναι πρόθυμες να το χρησιμοποιήσουν: μπορούν να κυνηγήσουν τον τεράστιο υπερπόντιο πλούτο των ολιγαρχών που περιβάλλουν τον Πούτιν και τον βοηθούν να παραμείνει στην εξουσία.

Όλοι έχουν ακούσει για γιγαντιαία γιοτ που ανήκουν σε ολιγάρχες, αθλητικά franchises και απίστευτα ακριβά σπίτια σε πολλές χώρες: υπάρχει τόσο πολύ εμφανές ρωσικό χρήμα στη Βρετανία που κάποιοι μιλούν για “Londongrad”. Δεν πρόκειται απλά για αστικούς μύθους, απλές μεμονωμένες ιστορίες.

Ο Filip Novokmet, ο Thomas Piketty και ο Gabriel Zucman έχουν επισημάνει ότι η Ρωσία είχε τεράστια εμπορικά πλεονάσματα κάθε χρόνο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, γεγονός που εύλογα έχει οδηγήσει σε μεγάλη συσσώρευση περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό.

Τα ποσά είναι ασύλληπτα. Οι Novokmet et al. εκτιμούν ότι το 2015 ο κρυμμένος ξένος πλούτος των πλούσιων Ρώσων ανερχόταν σε περίπου 85% του ΑΕΠ της Ρωσίας. Για να σας δώσουμε μια εικόνα, είναι σαν να είχαν καταφέρει οι κολλητοί ενός Αμερικανού προέδρου να κρύψουν 20 τρισεκατομμύρια δολάρια σε λογαριασμούς στο εξωτερικό. 

Μπορούν λοιπόν οι δημοκρατικές κυβερνήσεις να κυνηγήσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία; Ναι. Όπως διαβάζω, η νομική βάση υπάρχει ήδη, και το ίδιο ισχύει και για την τεχνική δυνατότητα. Πράγματι, η Βρετανία πάγωσε τα περιουσιακά στοιχεία τριών επιφανών φίλων του Πούτιν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα και θα μπορούσε να προχωρήσει σε πολλούς περισσότερους.

Έχουμε λοιπόν στα χέρια μας τα μέσα να ασκήσουμε τεράστια οικονομική πίεση στο καθεστώς Πούτιν (σε αντίθεση με τη ρωσική οικονομία). Έχουμε όμως τη βούληση; Αυτό είναι το ερώτημα τρισεκατομμυρίων ρουβλίων.

Εδώ υπάρχουν δύο άβολες αλήθειες. Πρώτον, ένας αριθμός ανθρώπων με επιρροή, τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην πολιτική, είναι βαθιά οικονομικά διαπλεκόμενοι με Ρώσους κλεπτοκράτες. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Βρετανία. 

Δεύτερον, θα είναι δύσκολο να κυνηγήσει κανείς τα ξεπλυμένα ρωσικά χρήματα χωρίς να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη σε όλο το σύστημα που ξεπλένει βρώμικο χρήμα, απ’ όπου κι αν προέρχεται. Αν και οι Ρώσοι πλουτοκράτες είναι οι παγκόσμιοι πρωταθλητές σε αυτό το άθλημα, δεν είναι μόνοι: Υπερπλούσιοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν χρήματα κρυμμένα σε υπεράκτιους λογαριασμούς.

Αυτό σημαίνει ότι η ανάληψη αποτελεσματικής δράσης κατά του μεγαλύτερου τρωτού σημείου του Πούτιν θα απαιτήσει να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει η ίδια η Δύση τη διαφθορά της.”

Διαβάστε την άποψη του Κρούγκμαν στους ΝΥΤ.

3. Ουκρανία: Tι θα κάνει η Κίνα; 

H απόφαση της Κίνας να απέχει από την ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την Ουκρανία προκαλεί την απογοήτευση της Δύσης. Προκαλεί όμως και αυξημένη ανησυχία στη Ρωσία, η οποία  ανέμενε μια καθαρή υποστήριξη της Κίνας στο βέτο της, υποστηρίζει ο Guardian και ο διπλωματικός του συντάκτης Patrick Wintour.

«Ο Πούτιν μπορεί να έδειξε τον σεβασμό του προς την Κίνα, καθυστερώντας την εισβολή μέχρι μετά τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά η Κίνα δεν ερωτήθηκε για την εισβολή. Κινέζοι διπλωμάτες αντιμετώπισαν ως γελοίες τις προβλέψεις για εισβολή και άφησαν πολλούς πολίτες τους στο πεδίο», αναφέρει ο Wintour. 

Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, η συμφωνία βαθύτερης εταιρικής σχέσης που υπογράφηκε με τη Ρωσία στις 4 Φεβρουαρίου, την ημέρα έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, προϋπέθετε τη μη εισβολή. «Η Κίνα επωφελείται από την υπάρχουσα παγκόσμια τάξη και βρίσκει την αστάθεια ανησυχητική. Η προοπτική της αποκοπής της Ρωσίας από το σύστημα πληρωμών Swift μπορεί να ωφελήσει τις κινεζικές προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας εναλλακτικής λύσης, αλλά η βραχυπρόθεσμη διαταραχή είναι ανησυχητική», σημειώνει.

Ο κίνδυνος για τη Ρωσία είναι ότι αν περιέλθει σε καθεστώς παρία, θα μείνει ως ικέτης και όχι ως μελλοντικός εταίρος με την Κίνα, αναφέρει το ρεπορτάζ, ενώ ως κρίσιμος παράγοντας αναδεικνύεται και η στάση των αφρικανικών χωρών, με όλους τους εκπροσώπους χωρών της Αφρικής να ψηφίζουν κατά της στάσης της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, την Παρασκευή.

Διαβάστε το ρεπορτάζ στον Guardian

4. Αυτός ο πόλεμος είναι του Πούτιν, αλλά ΗΠΑ και ΝΑΤΟ δεν είναι αθώοι θεατές

Όταν ξεσπά μια μεγάλη σύγκρουση όπως στην Ουκρανία, οι δημοσιογράφοι αναρωτιούνται πάντα: “Πού πρέπει να σταθμεύσω;” Στο Κίεβο; Στη Μόσχα; Μόναχο; Στη Ουάσιγκτον; Σε αυτή την περίπτωση, η απάντησή μου είναι σε καμία από αυτές τις πόλεις. Το μόνο μέρος για να κατανοήσουμε αυτόν τον πόλεμο είναι μέσα στο κεφάλι του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Πούτιν είναι ο πιο ισχυρός, ανεξέλεγκτος Ρώσος ηγέτης από την εποχή του Στάλιν, και η χρονική στιγμή αυτού του πολέμου είναι προϊόν των φιλοδοξιών, των στρατηγικών και των παραπόνων του.

Αλλά, με όλα αυτά που λέγονται, η Αμερική δεν είναι εντελώς αθώα για την τροφοδότηση των πυρκαγιών του.

Ο αρθρογράφος των New York Times, Thomas L. Friedman εξηγεί γιατί ο πόλεμος «ανήκει στον Πούτιν», αλλά ΗΠΑ και ΝΑΤΟ δεν είναι αθώοι θεατές

5. Αντιπολεμικές συγκεντρώσεις σε όλο τον κόσμο

Χιλιάδες άνθρωποι σε πολλές χώρες του κόσμου μαζεύονται σε κεντρικές πλατείες και έξω από ρωσικές πρεσβείες προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. 

Από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη μέχρι τη Βηρυττό και την Κωνσταντινούπολη, οι διαδηλωτές, μερικοί από τους οποίους ήταν ντυμένοι με ουκρανικές σημαίες, βγήκαν μαζικά για να δείξουν την αλληλεγγύη τους στους Ουκρανούς.

Δείτε τον χάρτη των αντιπολεμικών συλλαλητηρίων στο θέμα του aljazeera.com