Ο τουρκικός στρατός κάνει χρήση αληθινών πυρομαχικών για να διαλύσει τις διαδηλώσεις μετά την εξάπλωση της βίας σε περιοχές της βόρειας Συρίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του.
Του Andrés Mourenza
Τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν κατά την διάρκεια δύο ημερών ταραχών στην Τουρκία και στην βόρεια Συρία. Στην Τουρκία, ομάδες νεαρών εισέβαλαν σε γειτονιές Σύριων προσφύγων βανδαλίζοντας οχήματα, επιχειρήσεις και σπίτια. Σε περιοχές της βόρειας Συρίας υπό τον έλεγχο της Τουρκίας και των τοπικών συμμάχων, οι διαδηλωτές επιτέθηκαν σε στρατιωτικές θέσεις και ιδρύματα, ενώ οι τουρκικές δυνάμεις έκαναν χρήση δακρυγόνων και αληθινών πυρομαχικών.
Τα επεισόδια ξεκίνησαν όταν, το περασμένο Σαββατοκύριακο, μια ομάδα Τούρκων πολιτών «έπιασε» έναν Σύριο να κακοποιεί σεξουαλικά ένα επτάχρονο κορίτσι σε μια δημόσια τουαλέτα στο Kayseri (τουρκική πόλη στην Κεντρική Ανατολία). Πολίτες τον συνέλαβαν άμεσα και τον παρέδωσαν στις αρχές, σύμφωνα με την κυβερνητική αντιπροσωπεία στην εν λόγω επαρχία.
Το Υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικών Υποθέσεων ανέλαβε υπό την προστασία του το κορίτσι και την μητέρα της, συγγενείς του δράστη, ενώ η αστυνομία συνέλαβε τον ίδιο καθώς και πολλά άλλα άτομα σύριας καταγωγής. Ένα υποτιθέμενο βίντεο της επίθεσης διαδόθηκε άμεσα χωρίς κανέναν έλεγχο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το βράδυ της Κυριακής προς Δευτέρα, εκατοντάδες νεαροί συγκεντρώθηκαν στη συνοικία Danismentgazi του Kayseri και στη συνέχεια ξεκίνησαν να λιθοβολούν σπίτια προσφύγων, να καταστρέφουν τα οχήματά τους (χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων μπουλντόζες) και να βάζουν φωτιά σε επιχειρήσεις που ανήκουν σε Σύριους, φωνάζοντας ταυτόχρονα συνθήματα, όπως «Δεν θέλουμε Σύριους πρόσφυγες» και «Τι τυχερός αυτός που μπορεί να λέει “είμαι Τούρκος”».
Οι αστυνομικές δυνάμεις χρειάστηκαν ώρες για να περιορίσουν την κατάσταση, παρότι, όπως εξήγησε ο αστυνομικός διευθυντής της επαρχίας, ο επιτιθέμενος είχε συλληφθεί και μάλιστα η κακοποιημένη κοπέλα «δεν ήταν τουρκικής καταγωγής». Συνολικά τραυματίστηκαν 14 αστυνομικοί και ένας πυροσβέστης, και συνελήφθησαν 67 Σύριοι.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της Δευτέρας, μετά από αναφορές για αναταραχές, πολυάριθμοι διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους σε διάφορες πόλεις στις επαρχίες Ιντλίμπ και Χαλέπι της βόρειας Συρίας, τις οποίες η Τουρκία διατηρεί υπό τον έλεγχο των στρατιωτικών της δυνάμεων από το 2016 για να τις προστατεύσει από τις επιθέσεις του καθεστώτος της Δαμασκού και να εξαλείψει τις κουρδικές πολιτοφυλακές, τις οποίες θεωρεί «τρομοκρατικές».
Φωνάζοντας «έξω οι Τούρκοι», Σύριοι διαδηλωτές επιτέθηκαν σε φορτηγά με τουρκικές πινακίδες και κατέβασαν την τουρκική σημαία σε σημεία ελέγχου και κυβερνητικά γραφεία.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (OSDH), οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν σε 15 πόλεις, ενώ οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν και απάντησαν με έντονη χρήση δακρυγόνων και πυρά με πραγματικά πυρομαχικά. Σύμφωνα με το OSDHR, τέσσερις άμαχοι σκοτώθηκαν και άλλοι 20 τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις και πυροβολισμούς στις πόλεις Afrin και Yarablús.
Ο τουρκικός στρατός εκκένωσε ορισμένα σημεία ελέγχου και, σύμφωνα με αναφορές τοπικών μέσων ενημέρωσης, έστειλε ενισχύσεις από την Τουρκία. Οι τουρκικές αρχές διέταξαν επίσης το «κλείσιμο μέχρι νεωτέρας» των συνοριακών διαβάσεων Al Hamam και Bab al Hawa, μιας από τις κύριες οδούς πρόσβασης για ανθρωπιστική βοήθεια και προμήθειες στη βόρεια Συρία.
Κατά την διάρκεια της περαιτέρω κλιμάκωσης, μετά την είδηση των γεγονότων στη βόρεια Συρία, οι αντισυριακές διαδηλώσεις στην Τουρκία εξαπλώθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας της Δευτέρας και νωρίς το πρωί της Τρίτης σε γειτονιές προσφύγων στην Κωνσταντινούπολη, την Προύσα, το Hatay, τα Άδανα, το Gaziantep, το Kilis, τη Sanliurfa, το Gaziantep, την Konya και, για δεύτερη συνεχόμενη νύχτα, στο Kayseri.
Σε αρκετές από αυτές τις διαδηλώσεις, οι συμμετέχοντες έβαλαν φωτιά σε συριακά οχήματα και επιχειρήσεις και επιτέθηκαν σε πρόσφυγες. Στο Gaziantep, για παράδειγμα, ένας Σύριος μαχαιρώθηκε από τον όχλο, σύμφωνα με την εφημερίδα Cumhuriyet.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η βία αυτή είναι «απαράδεκτη», αποτέλεσμα «των δηλητηριασμένων μηνυμάτων της αντιπολίτευσης», η οποία τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί έναν σκληρό λόγο κατά των μεταναστών και των προσφύγων. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης, Özgür Özel, δήλωσε ότι τα όσα συνέβησαν δείχνουν «την κατάρρευση της πολιτικής της κυβέρνησης Ερντογάν για τη Συρία και τους πρόσφυγες».
Εκρηκτική κατάσταση
Τα επεισόδια στο Καϊσέρι είναι η σπίθα που έχει πυροδοτήσει μια ολοένα και πιο εκρηκτική κατάσταση, στην οποία τα οικονομικά ζητήματα, η έλλειψη πολιτικών λύσεων και ο δημαγωγικός λόγος έχουν προκαλέσει ξενοφοβικές τάσεις άνευ προηγουμένου.
Η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από τρία εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες, οι οποίοι χαίρουν καθεστώς «προσωρινής προστασίας» ως αποτέλεσμα του συμφώνου του 2016 για τον περιορισμό της μετανάστευσης μεταξύ της ΕΕ και της Άγκυρας. Μια συμφωνία που θεωρείται από την τουρκική κοινωνία ως μια προσπάθεια να μετατραπεί η χώρα τους σε «αποθήκη προσφύγων», δεδομένου ότι ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία συνεχίζεται.
Η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία έχει επιδεινωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια – ενώ ο περσινός σεισμός, ο οποίος έπληξε επαρχίες με μεγάλη παρουσία προσφύγων, την επιδείνωσε ακόμη περισσότερο –, ενώ η κυβέρνηση Ερντογάν έχει θεσπίσει μέτρα λιτότητας για να προσπαθήσει να μειώσει τον πληθωρισμό (πάνω από 70%).
Στις εργατικές συνοικίες, με τα ενοίκια στα ύψη και τους μισθούς παγωμένους, ο ανταγωνισμός μεταξύ Τούρκων και Σύριων προσφύγων είναι έντονος. Ο πρώην υπουργός, Mehmet Özhaseki, ο οποίος κατάγεται από το Kayseri, όπου ξεκίνησαν οι ταραχές, πριν από τρία χρόνια είχε ανταπαντήσει στα αιτήματα της αντιπολίτευσης περί απέλασης των Σύριων προσφύγων: «Σε ορισμένες πόλεις, [οι Σύριοι] διατηρούν την βιομηχανία σε λειτουργία. Για παράδειγμα, στο Kayseri [οι εργοδότες] δεν μπορούν να βρουν εργάτες και χρησιμοποιούν αυτούς τους ανθρώπους».
Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν να ζητήσει από τους πρόσφυγες να κρατήσουν χαμηλό προφίλ, να τους απαγορεύσει ενδεχόμενες μετακινήσεις και να περιορίσει τις γειτονιές στις οποίες μπορούν να διαμένουν (αν μετακομίσουν σε πόλεις χωρίς άδεια μπορούν να συλληφθούν και να απελαθούν), να αυξήσει τις επιδρομές για την σύλληψη προσφύγων χωρίς χαρτιά και να πραγματοποιήσει μαζικές απελάσεις στα βόρεια συριακά εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχό της.
Αλλά στη βόρεια Συρία, παρόλο που οι μάχες έχουν μειωθεί και τα μέτωπα έχουν σταθεροποιηθεί εδώ και χρόνια χάρη σε συμφωνίες μεταξύ της Τουρκίας, της Ρωσίας και του Ιράν, οι ευκαιρίες απασχόλησης είναι ελάχιστες σε μια περιοχή που έχει ουσιαστικά μετατραπεί σε έναν τεράστιο καταυλισμό προσφύγων για όσους διαφεύγουν από το καθεστώς και όπου η βία, οι εκβιασμοί και οι απαγωγές από ένοπλες ομάδες είναι στην ημερήσια διάταξη.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην El País
