Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, φιλοξενούν την 28η Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP28) στο Ντουμπάι από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου. Πρόεδρος της διάσκεψης θα είναι ο διευθύνων σύμβουλος της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Adnoc των ΗΑΕ, Σουλτάν αλ Τζαμπέρ.
Των Emilie Rutledge και Aiora Zabala
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Δεδομένου ότι τα ορυκτά καύσιμα ευθύνονται σχεδόν για το 90% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή, πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι υπάρχει σαφής σύγκρουση συμφερόντων στο να βρίσκονται οι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου στο τιμόνι των συνομιλιών για το κλίμα.
Τα ΗΑΕ φέρονται να καίνε περισσότερο φυσικό αέριο από ό,τι αναφέρουν και σχεδιάζουν να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου από 3,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα σε 5 εκατομμύρια μέχρι το 2027.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου θα μπορούσε να βάλει φρένο στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, επενδύοντας τα τεράστια έσοδά της στην κάλυψη των εστιών καύσης αερίου και στην υπόγεια διοχέτευση του συλλεχθέντος άνθρακα.
Όμως, επίσης, ανεξάρτητες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία θα πρέπει να αφήσει τουλάχιστον ορισμένα από τα εμπορικά αξιοποιήσιμα αποθέματά της μόνιμα στο υπέδαφος για να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Καμία χώρα που εξάγει πετρέλαιο, εκτός από την Κολομβία, δεν έχει ακόμη δηλώσει ότι θα το πράξει αυτό.
Το Ντουμπάι εμφανίζεται αποφασισμένο να υπονομεύσει ακόμη και αυτή τη μικρή νίκη.
Μια έρευνα έδωσε στη δημοσιότητα έγγραφα που δείχνουν ότι οι οικοδεσπότες των ΗΑΕ σχεδίαζαν να ενημερώσουν έναν Κολομβιανό υπουργό ότι η Adnoc “είναι έτοιμη” να βοηθήσει τη νοτιοαμερικανική χώρα να αναπτύξει τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της.
Το Ηνωμένο Βασίλειο αυτογελοιοποιήθηκε επεκτείνοντας τα πετρελαϊκά πεδία της Βόρειας Θάλασσας μόλις δύο χρόνια αφότου προέτρεψε τον κόσμο να γίνει πιο φιλόδοξος για το κλίμα ως οικοδεσπότης της Συνόδου Κορυφής. Τα ΗΑΕ φαίνεται να ακολουθούν μια παρόμοια μοίρα, πριν καν αρχίσουν οι συνομιλίες τους.
Ben Wicks/Unsplash
Κατανάλωση και εξάρτηση από το πετρέλαιο
Ο ταχέως αναπτυσσόμενος πληθυσμός των ΗΑΕ, 9,9 εκατομμυρίων κατοίκων (μόνο 1 εκατομμύριο είναι πολίτες των Εμιράτων), έχει τις έκτες υψηλότερες εκπομπές CO₂ ανά κάτοικο παγκοσμίως.
Οι πολίτες έχουν συνηθίσει να οδηγούν βενζινοβόρα αυτοκίνητα με καύσιμα που τιμολογούνται πολύ χαμηλότερα από τις τιμές της διεθνούς αγοράς και να χρησιμοποιούν κλιματισμό για μεγάλο μέρος του έτους, χάρη στις επιδοτήσεις των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
Οι τουρίστες και οι επισκέπτες συνεδρίων έχουν συνηθίσει να προσδοκούν ψυχρά εμπορικά κέντρα, πισίνες και καταπράσινα γήπεδα γκολφ που εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από το ενεργοβόρο αφαλατωμένο νερό.
Παρά τις πολιτικές δεκαετιών με στόχο τη διαφοροποίηση της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο, ο τομέας των υδρογονανθράκων των ΗΑΕ αποτελεί το ένα τέταρτο του ΑΕΠ, το ήμισυ των εξαγωγών της χώρας και το 80% των κυβερνητικών εσόδων.
Ντουμπάι/ZQ Lee/Unsplash
Το ενοίκιο του πετρελαίου συμβάλλει στην κοινωνικοοικονομική σταθερότητα, για παράδειγμα, παρέχοντας στους ντόπιους κατοίκους θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα.
Αυτή η κατάσταση πραγμάτων αποτελεί κεντρικό στοιχείο του κοινωνικού συμβολαίου του Αραβικού Κόλπου, στο οποίο οι πολίτες των έξι κρατών του Κόλπου καταλαμβάνουν κυρίως γραφειοκρατικές θέσεις στον δημόσιο τομέα, οι οποίες σχετίζονται με τη διαχείριση μιας οικονομίας βασισμένης στο πετρέλαιο, ενώ η εκπατρισμένη εργασία συγκεντρώνεται στον ιδιωτικό τομέα που δεν είναι πετρελαϊκός.
Τεχνολογικές διορθώσεις, στόχοι και το μέλλον
Η Adnoc και άλλες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες ποντάρουν σε επιλεγμένες τεχνολογίες (για τους σκεπτικιστές, πρόκειται “πράσινη κάλυψη” που προκαλεί περαιτέρω κλιματική ζημία) για να διατηρήσουν το βασικό επιχειρηματικό τους μοντέλο: την εξόρυξη πετρελαίου.
Η Adnoc, μαζί με την ευρύτερη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, έχει επενδύσει στη δέσμευση του άνθρακα και στην παραγωγή καυσίμου υδρογόνου από τα υποπροϊόντα της εξόρυξης πετρελαίου.
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), τα μέτρα αυτά, ακόμη και αν εφαρμοστούν πλήρως, θα έχουν μικρή μόνο επίδραση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Τα ΗΑΕ ήταν τα πρώτα στη Μέση Ανατολή που επικύρωσαν τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και δεσμεύτηκαν για καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050. Με σχεδόν απεριόριστη ηλιοφάνεια και σημαντικό κρατικό πλούτο, τα ΗΑΕ κατατάσσονται στην 18η θέση παγκοσμίως ανά κάτοικο και στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών του ΟΠΕΚ όσον αφορά την ικανότητα παραγωγής ηλιακής ενέργειας.
Η ηλιακή ενέργεια καλύπτει σήμερα περίπου το 4,5% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΑΕ και τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη θα αυξήσουν την παραγωγή από 23GW σήμερα σε 50 GW έως το 2031.
Ο πυρηνικός σταθμός Barakah (ο πρώτος στον αραβικό κόσμο) άρχισε να παράγει ηλεκτρική ενέργεια το 2020. Αν και καλύπτει μόνο το 1% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, όταν τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2030, το ποσοστό αυτό μπορεί να ανέλθει στο 25%.
Ο πετρελαϊκός τομέας είναι εγγενώς εντάσεως κεφαλαίου, όχι εντάσεως εργασίας, και έτσι δεν μπορεί να προσφέρει επαρκείς θέσεις εργασίας για τους Εμιρατινούς.
Τα ΗΑΕ θα πρέπει να μεταβούν σε μια οικονομία βασισμένη στην τεχνογνωσία, με παραγωγική απασχόληση σε τομείς που δεν συνδέονται με την εξόρυξη πόρων.
Στα ΗΑΕ, το κρατικό επενδυτικό ταμείο Mubadala είναι επιφορτισμένο με την υλοποίηση αυτής της μετάβασης. Έχει επενδύσει σε διάφορους τομείς υψηλής τεχνολογίας, από εμπορικούς δορυφόρους έως έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Αλλά ακόμη και αν τα ΗΑΕ επιτύχουν το καθαρό μηδέν με κάποιο μέτρο στο εσωτερικό τους, η συνέχιση των εξαγωγών πετρελαίου διεθνώς σημαίνει ότι αυτό κάπου θα καεί, και έτσι η κλιματική κρίση θα συνεχίσει να εντείνεται.
Wikimedia Commons
Προσωπικό συμφέρον
Είναι η απογοήτευση από τη Σύνοδο στο Ντουμπάι δεδομένη;
Αντιπροσωπεύοντας ήδη από τα πιο ζεστά μέρη στον κόσμο, τμήματα της Μέσης Ανατολής ενδέχεται να γίνουν μέσα στα επόμενα 50 χρόνια πολύ θερμά για να ζει κανείς, σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις.
Η άνοδος των θερμοκρασιών θέτει σε κίνδυνο τους τομείς του τουρισμού και της διοργάνωσης συνεδρίων των ΗΑΕ, οι οποίοι έχουν ενισχυθεί ραγδαία από τη δεκαετία του 1990 (τα εγκαύματα τρίτου βαθμού και οι θερμοπληξίες δεν θα προσελκύσουν διεθνείς επισκέπτες). Μια εντυπωσιακή ανακοίνωση εκ μέρους των ΗΑΕ, προκειμένου να προωθήσουν τις φιλοδοξίες τους για παγκόσμια ηγεσία.
Κάποια στιγμή, μια από τις μεγάλες εξαγωγικές χώρες πετρελαίου πρέπει να ανακοινώσει σχέδιά της να αφήσει οριστικά ανεκμετάλλευτο μέρος του εμπορικά εκμεταλλεύσιμου πετρελαίου της.
Η COP28 παρέχει μια ιδανική πλατφόρμα. Μια συμμετέχουσα χώρα μπορεί να αναλάβει μια τέτοια δέσμευση, με την επιφύλαξη ότι θα πρέπει πρώτα να κατασκευάσει υποδομές που τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αναθεωρήσει το επιχειρηματικό μοντέλο της εθνικής της πετρελαϊκής εταιρείας προς ένα μοντέλο που θα προμηθεύει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και όχι ορυκτά καύσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα ΗΑΕ διαθέτουν τα ιδιωτικά κεφάλαια και τον κρατικό πλούτο που απαιτούνται για την οικοδόμηση μιας οικονομίας μετά το πετρέλαιο. Θα διακινδυνεύσουν όμως να είναι τα πρώτα που θα κινηθούν;
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Conversation.
Για τις συγγραφείς
Η Emilie Rutledge είναι ανώτερη Λέκτορας Οικονομικών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Η Aiora Zabala είναι Λέκτορας στα Οικονομικά και το Περιβάλλον στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Διαβάστε επίσης:
Noam Chomsky: Ένα βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη είναι εφικτό
Στρέφονται πράγματι οι παγκόσμιες ηγεσίες προς την οικολογία;
Δεκατρείς θέσεις για την επικείμενη οικολογική καταστροφή και τα μέσα αποτροπής της
Γουστάβο Πέτρο: Η αυξανόμενη δύναμη της ακροδεξιάς καταστρέφει τη δημοκρατία
