Την ενοχή της εταιρίας Volkswagen για τον βασανισμό και τις απάνθρωπες συνθήκες εκμετάλλευσης χιλιάδων αγροτών στην περιοχή του Αμαζονίου, την περίοδο της δικτατορίας στη Βραζιλία, εισηγείται ο εισαγγελέας εργασίας Ραφαέλ Γκαρσία Ροντρίγκες.
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world
Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen (VW) αγόρασε γη στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου κατόπιν σύστασης της στρατιωτικής δικτατορίας για να επεκτείνει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες στη Βραζιλία μεταξύ των ετών 1970 και 1980, με στόχο την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.
Η Volkswagen χρησιμοποίησε την εμπορία ανθρώπων, τα βασανιστήρια, και υπέβαλε χιλιάδες αγρότες σε συνθήκες δουλείας, κατήγγειλε την Τρίτη 31 Μαΐου η εισαγγελία.
«Οι εργαζόμενοι οι οποίοι υπέστησαν συνθήκες δουλείας δένονταν ακόμη και σε δέντρα για να συμμορφωθούν με τις συνθήκες», δήλωσε ο εισαγγελέας Ραφαέλ Γκαρσία Ροντρίγκες, υπεύθυνος για την υπόθεση κατά της γερμανικής πολυεθνικής που αφορά την περίοδο της δικτατορίας της Βραζιλίας (1964-1985).
Η υπόθεση, για την οποία είχαν υπάρξει καταγγελίες στον γερμανικό Τύπο, εντάσσεται στο πλαίσιο των ιστορικών συμφωνιών επανόρθωσης στις οποίες προβαίνει η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία στη Βραζιλία.
Η πολυεθνική έχει ήδη συνάψει συμφωνία για αποζημίωση περίπου 7 εκατομμυρίων δολαρίων, επειδή συνεργάστηκε με τη δικτατορία για τη σύλληψη πέντε εργαζομένων που διεκδικούσαν μισθούς και αναγνώρισε ότι παραχώρησε τη μονάδα Sao Bernardo do Campo, στην ευρύτερη περιοχή του Σάο Πάολο, για τον βασανισμό ενός εργαζόμενου.
Τώρα, το Υπουργείο Εργασίας στη Μπραζίλια ανακοίνωσε συνάντηση στις 14 Ιουνίου με στελέχη της VW, προκειμένου η εταιρεία να δώσει λεπτομέρειες για ένα άλλο έγκλημα που διαπράχθηκε εκείνη την εποχή από τα στελέχη της: ένα είδος στρατοπέδου συγκέντρωσης σε μια φάρμα στα νότια της πολιτείας Pará, στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας.
«Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να στοιχειοθετήσουμε την ευθύνη της VW για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τη δεκαετία του 1970 στην Pará», δήλωσε ο εισαγγελέας Γκαρσία Ροντρίγκες.
Οι καταγγελίες προέκυψαν ύστερα από μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ποιμαντική Γη της Καθολικής Εκκλησίας το 2019, η οποία συνέλεξε μαρτυρίες από εργαζόμενους που είχαν υποστεί δουλεία. Η εισαγγελία της Μπραζίλια δημιούργησε μια ομάδα έρευνας για την εν λόγω παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του δικτάτορα Εμίλιο Γκαραστάζου Μέντιτσι, η Βραζιλία εγκαινίασε το εθνικό σχέδιο, το οποίο συνίστατο στην αποστολή εκατοντάδων χιλιάδων δυστυχισμένων αγροτών από το νότο και το κέντρο της χώρας στη ζούγκλα του Αμαζονίου.
Με την κατασκευή του διαμαζονικού δρόμου, ο στόχος ήταν η αποψίλωση των δασών και η δημιουργία μεγάλων εκτάσεων για την εκτροφή βοοειδών με αντάλλαγμα τίτλους ιδιοκτησίας γης.
Η Επιτροπή Αλήθειας ανέφερε ότι 8.000 αυτόχθονες εξοντώθηκαν, προκειμένου να κατασκευαστεί ο διαμαζονικός δρόμος και να αναπτυχθεί η αγροτική βιομηχανία. Αυτή θεωρείται η θεμελιώδης στιγμή της μεγάλης κλίμακας καταστροφής του Αμαζονίου.
Η περίπτωση του αγροκτήματος της Volkswagen συνδέεται με μια παρόμοια προσφορά γης του καθεστώτος προς την εταιρεία για να υλοποιήσει γεωργικά έργα στη Βραζιλία και να βοηθήσει το πρόγραμμα εθνικής ενσωμάτωσης της δικτατορικής κυβέρνησης Μέντιτσι.
Στην πολιτεία Pará υπάρχει ακόμη και σήμερα μια πόλη που ονομάζεται Medicilandia, προς τιμήν του δικτάτορα, ο οποίος έφερε εκεί τους λεγόμενους «πρωτοπόρους» από άλλες περιοχές της χώρας με το καθήκον να αποψιλώνουν τη ζούγκλα και να εκτρέφουν βοοειδή.
«Οι εργασίες που έκανε η εταιρεία ήταν να καθαρίσει τη ζούγκλα και να προετοιμάσει τα χωράφια για τα βοοειδή. Η Volkswagen προσέλαβε εργοδηγούς για να στρατολογήσει εργάτες, στους οποίους υποσχέθηκε άριστες συνθήκες εργασίας», δήλωσε ο εισαγγελέας.
Σύμφωνα με τον εισαγγελέα, οι εργάτες έφτασαν στην περιοχή αυτή, η οποία δεν είχε ακόμη χωριστεί σε δήμους αλλά αποτελούσε ομοσπονδιακή γη, χωρίς να τηρούνται ούτε οι ελάχιστες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας.
«Δεν υπήρχε πρόσβαση σε τρόφιμα, γλυκό νερό ή γιατρό», είπε ο ίδιος, σημειώνοντας ότι οι επιζώντες διηγήθηκαν πώς οι συνάδελφοί τους πέθαιναν από ελονοσία.
Σε δήλωση που απέστειλε στην Globo TV, η Volkswagen ανέφερε ότι «ενισχύει τη δέσμευσή της να συμβάλει σε έρευνες που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα», αν και δήλωσε ότι δεν θέλει να σχολιάσει το ζήτημα μέχρι να λάβει γνώση της πλήρους κατηγορίας της εισαγγελίας.
Σύμφωνα με την καταγγελία, η VW είχε επίσης συγκροτήσει ένα είδος ιδιωτικού στρατού για να εμποδίζει τους εργάτες-σκλάβους να δραπετεύουν.
Η μόνη διέξοδος ήταν η αποπληρωμή ενός χρέους που η εταιρεία ανάγκαζε τους εργαζόμενους να αναλάβουν. Ο εργαζόμενος αναγκαζόταν να χρεωθεί για να αγοράσει τρόφιμα και ρούχα και δεν μπορούσε ποτέ να αποπληρώσει αυτό το χρέος, γεγονός που τον εμπόδιζε να φύγει.
«Οι εργαζόμενοι αφηγούνται τις διάφορες μορφές βίας, με το κράτος να απουσιάζει, καθώς και το ότι υπήρξαν εργαζόμενοι που σκοτώθηκαν στην προσπάθειά τους να διαφύγουν και ότι τους έδεναν καθημερινά σε δέντρα ως μια μορφή παραδειγματικού βασανισμού», δήλωσε στον Τύπο ο εισαγγελέας, ο οποίος έχει στη διάθεσή του τις μαρτυρίες 20 επιζώντων.
Στη Βραζιλία, ο νόμος περί αμνηστίας του 1979 που εγκρίθηκε από τον τότε δικτάτορα Ζοάο Μπαπτίστα Φιγκερέιντο επέτρεψε το πολιτικό και συνδικαλιστικό άνοιγμα, αλλά εμπόδισε επίσης τη δίωξη των δραστών που διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Βραζιλία δεν δίκασε ποτέ τους δικτάτορες, ένας εκ των οποίων θεωρείται εθνικός ήρωας από τον νυν Πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρο: ο συνταγματάρχης Κάρλος Εντουάρντο Μπριλάντε Ούστρα, επικεφαλής βασανιστηρίων του καθεστώτος.
Η υπόθεση ήρθε για πρώτη φορά στο φως της δημοσιότητας στη Γερμανία το 2017, με ένα βιβλίο του ιστορικού Αντόιν Άκερ, με τίτλο Η Volkswagen στον Αμαζόνιο: Η τραγωδία της παγκόσμιας ανάπτυξης στη σύγχρονη Βραζιλία [Volkswagen in the Amazon: The Tragedy of Global Development in Modern Brazil].
Το βιβλίο εξετάζει την ευθύνη της διοίκησης της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας στη Βραζιλία για τη δημιουργία ενός είδους «κτηνοτροφίας του μέλλοντος», συνδεδεμένη με τον αποικισμό και την καταστροφή του Αμαζονίου υπό τον δικτάτορα Mέντιτσι.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε την 1η Ιουνίου 2022, στην Página 12.
Διαβάστε επίσης:
“Ο Φουκώ στη Βραζιλία: Κάτω από τη σκιά της στρατιωτικής δικτατορίας”
“Η ματωμένη ιστορία της Ford στην Αργεντινή, την περίοδο της δικτατορίας”
