Ιθαγενείς, αγρότες, αφροκολομβιανοί και άλλα τμήματα της κοινωνίας συστρατεύονται για να πιέσουν μέσω του μαζικού κινήματος για πολιτική διέξοδο από την πολύχρονη ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους αντάρτες στην Κολομβία. Σε συνέντευξή του ο Αλμπέρτο Καστίγια, νυν γερουσιαστής που εκλέχθηκε στις τελευταίες εκλογές με το PDA (αριστερός συνασπισμός –Εναλλακτικός Δημοκρατικός Πόλος) και εκπρόσωπος του Κοινοβουλίου των Λαών* σχολιάζει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος της προηγούμενης Κυριακής για τη συμφωνία ειρήνευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κολομβίας και τις FARC–EP (Ένοπλες Επαναστατικές Δυνάμεις της Κολομβίας – Λαϊκός Στρατός), καθώς και τα αναγκαία επόμενα βήματα.

Συνέντευξη στον Edinson Arley Bolaños

Μετάφραση: Αντώνης Σιγάλας

Έχουν περάσει έξι ημέρες από τότε που η συμφωνία ειρήνης της Αβάνας μεταξύ των Farc και της κυβέρνησης απορρίφθηκε από τους Κολομβιανούς στις κάλπες. Οι αντάρτες είναι πεπεισμένοι ότι αυτό που ακολουθεί δεν μπορεί να είναι παρά η κινητοποίηση του κοινωνικού κινήματος στην Κολομβία για να γίνει σεβαστή η συμφωνία και για να υπογραφεί σύντομα συμφωνία με τον ΕLN (Ejército de Liberación Nacional – Στρατός Εθνικής Απελευθέρωσης). Αυτήν την έκκληση έκανε και ο Τιμολεόν Χιμένες, ανώτατος κομαντάντε των Farc, την επομένη του δημοψηφίσματος, μετά από την τοποθέτηση τριών εκπροσώπων από την πλευρά του Ουρίμπε και τριών από την πλευρά του προέδρου Σάντος για να συζητήσουν τις διαφορές τους σε σχέση με τη συμφωνία ειρήνης.

Σε αυτή τη συγκυρία, το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη (Mesa Social para la Paz), που έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του τον Ιούνιο του 2015, διαβλέπεται να παίξει ρόλο μεσολαβητή εκ μέρους του κοινωνικού κινήματος στο πλαίσιο της διαδικασίας διαπραγμάτευσης με τον ELN.  Το Κοινοβούλιο των Λαών  αποτελεί μια από τις οργανώσεις που λαμβάνει μέρος στο Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη και προωθεί την πρωτοβουλία της απόρριψης αυτού που ονομάζει «συμφωνία των ελίτ».

«Ούτε ο Ουρίμπε, ούτε ο Σάντος μας εκπροσωπούν. Χρειάζεται μια συμφωνία, ναι. Αλλά όχι μια συμφωνία των συνασπισμένων ενάντια στον λαό ελίτ, που έχει αποφασιστεί, προκειμένου να μην τηρηθούν οι δεσμεύσεις με τις Farc και τον Eln. Αυτό που επιβάλλεται να κάνουμε στη χώρα είναι έναν Μεγάλο Διάλογο για την Ειρήνη, όπου θα γίνει γνωστή η υποκρισία της δημιουργίας κλειστών συμφωνιών ανάμεσα σε κυβερνητικές και πολιτικές ελίτ και ο οποίος θα συμπεριλαμβάνει όλες τις κοινωνικές δυνάμεις που συνεχίζουμε να στοχεύουμε στην οικοδόμηση της ειρήνης», ανακοίνωσε δύο μέρες μετά το δημοψήφισμα το Συμβούλιο των Λαών.

Ένας από τους εκπροσώπους του, ο γερουσιαστής του PDA, Αλμπέρτο Καστίγια,  μίλησε για το τι αντιπροσωπεύει το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη και πώς προετοιμάζονται τα κοινωνικά κινήματα να κινηθούν μέσα στο νέο τοπίο της πολιτικής πόλωσης στη χώρα.

Τι σκέφτονται τα κοινωνικά κινήματα μετά το δημοψήφισμα;

Το Κοινοβούλιο των Λαών αντιλαμβάνεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ως προϊόν πόλωσης απέναντι στην συμφωνία της Αβάνας. Μαζί με όλες τις άλλες κινηματικές διαδικασίες και οργανώσεις που προωθούν το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη, εκτιμούμε πως αυτή είναι η στιγμή για να προχωρήσουμε σε έναν Ευρύ Εθνικό Διάλογο για την Ειρήνη που να απευθύνεται σε όλα τμήματα της κοινωνίας για να συγκροτηθεί μια πρόταση, μια διέξοδος στην κατάσταση που βιώνει η χώρα.

Πώς θα μπορούσε να γίνει η συμμετοχή της κοινωνίας μέσω του Κοινωνικού Φόρουμ για την Ειρήνη;

Δεν είναι σώφρον να γίνει μια συμφωνία ανάμεσα σε τρεις του Ουρίμπε και τρεις της κυβέρνησης, αυτό δε θα έδινε ηρεμία στη χώρα, αυτό δεν σημαίνει οικοδόμηση της ειρήνης, αυτό θα ήταν μια πολιτική συμφωνία ανάμεσα στις ελίτ. Θεωρούμε ότι ένα κοινωνικό φόρουμ για την ειρήνη ή ένας ευρύς διάλογος θα πρέπει να ωθήσει τους εργαζόμενους, τα πολιτικά κόμματα, τους αντάρτες και τα τμήματα της κοινωνίας που συσπειρώνονται σε οργανώσεις αγροτών, ιθαγενών, αφροκολομβιάνων, θυμάτων, φοιτητών κ.λπ. να καθίσουν και να οικοδομήσουν όλοι μαζί μια χώρα όπου η ειρήνη θα έχει σταθερότητα και διάρκεια.

Η πρόταση του Φόρουμ δεν αγνοεί τη συνθήκης της Αβάνας;

Το αντίθετο, αυτό που λέμε είναι ότι χρειάζεται να υποστηρίξουμε την συμφωνία, αποτελεί μια πρόοδο, είναι 4 χρόνια επιτυχούς διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις Farc και χρειάζεται υποστήριξη. Αν θεωρούν τα συμβαλλόμενα μέρη ότι πρέπει να γίνει μια αναθεώρηση, στο κοινωνικό κίνημα είμαστε διατεθειμένοι να υποστηρίξουμε αυτήν τη διαπραγμάτευση, αλλά χωρίς ποτέ να παραγνωριστεί η πρόοδος που ήδη έχει επιτευχθεί.

Επρόκειτο να παραδώσετε αυτή την εβδομάδα επιστολές στον Eln και στην κυβέρνηση, εκφράζοντας τη πρόθεσή σας να αποτελέσετε μεσολαβητές της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων αλλά τελικά δεν έγινε, ο λόγος είναι ότι η πρόταση του Κοινωνικού Φόρουμ είναι να συμπεριληφθεί και ο Eln σε αυτόν τον καινούργιο διάλογο;  

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο διάλογος ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην Eln συνεχίζεται. Ετοιμάσαμε μια επιστολή στην οποία προτρέπουμε και τα δύο μέρη να τηρήσουν την υπόσχεση που έδωσαν στη χώρα στις 30 Μαρτίου. Περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή για να την δημοσιοποιήσουμε, αλλά θεωρούμε ότι η χώρα έχει την ευκαιρία να βρει μέσα από αυτόν τον εθνικό διάλογο έναν δρόμο γιατί επίσης πρέπει να ακουστεί η φωνή των ανταρτών.

Τι πιστεύει το κοινωνικό κίνημα για την έκκληση που απηύθυνε ο “Τιμολεόν Χιμένες” να υπερασπιστούμε τη Συμφωνία με κινητοποιήσεις στους δρόμους;

Δε μπορούμε να πετάξουμε στα σκουπίδια 4 χρόνια διαπραγμάτευσης και της προόδου στην οποία έφτασαν η κυβέρνηση και οι Farc. Το κοινωνικό κίνημα είναι έτοιμο για να διεκδικήσει την ειρήνη ως δικαίωμα και ο τρόπος είναι η  κινητοποίηση. Η κυβέρνηση και οι αντάρτες πρέπει να ακούσουν αυτό που λέει η κοινωνία, ότι η ειρήνη πάει πέρα από αυτή τη συμφωνία και χρειάζεται να ικανοποιεί τις ανάγκες ολόκληρης της κοινωνίας.

Την προηγούμενη εβδομάδα συνεδρίασε το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη . Για ποιο λόγο;

Συνεδρίασε η επιτροπή προώθησης για να παρθούν αποφάσεις όσον αφορά την αναζήτηση της ενότητας των κοινωνικών κινημάτων με το σκοπό στις 3 του Νοέμβρη να μπορέσει το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη να παρουσιάσει στη χώρα μια πρωτοβουλία κατάλληλη για αυτή τρέχουσα πολιτική στιγμή. Μέχρι σήμερα, περισσότερες από 80 συλλογικότητες, εθνικές και τοπικές, στηρίζουν το Κοινωνικό Φόρουμ για την Ειρήνη και ελπίζουμε ότι κινήματα όπως η Πατριωτική Πορεία (Marcha Patriótica) θα ενταχθούν πλήρως ως βασικοί πρωταγωνιστές.

* Congreso de los Pueblos: Ευρύ πολιτικό και κοινωνικό μέτωπο που συσπειρώνει διάφορα τμήματα και κοινωνικούς πρωταγωνιστές, ιθαγενείς λαούς, αφροκολομβιάνους, κινήματα και οργανώσεις της Κολομβίας. Στοχεύει στη συγκρότηση «από τη βάση» μιας πρότασης για μια «Κολομβία με κοινωνική δικαιοσύνη και αξιοπρεπή ζωή». Από την συγκρότησή του, το 2010, έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε όλες τις κινητοποιήσεις και αγώνες. Η επωνυμία Κογκρέσο των Λαών έρχεται σε αντίστιξη με το Κογκρέσο των Ελίτ που παραδοσιακά κυβερνούν τη χώρα.

Δηλώσεις ηγετών άλλων κοινωνικών οργανώσεων:

Αΐντα Κιλκουέ, εκπρόσωπος του τοπικού συμβουλίου Ιθαγενών της Κάουκα (CRIC)

«Πρέπει να σφυρηλατήσουμε μια κοινωνική ενότητα γιατί δεν είναι δυνατόν οι ελίτ (η κυβέρνηση, το Δημοκρατικό Κέντρο του Ουρίμπε και οι Farc) να αποφασίζουν για εμάς. Δεν πρόκειται να σταματήσουμε τις κινητοποιήσεις γιατί είναι ένας δρόμος διεκδίκησης των δικαιωμάτων μας και η ειρήνη αποτελεί ένα δικαίωμα που πρέπει να την απαιτήσουμε.

Νταβίντ Φλόρες, εκπρόσωπος της Πατριωτικής Κινητοποίησης (Marcha Patriótica)

Θεωρούμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε την παιδαγωγική διαδικασία της Συμφωνίας Ειρήνης. Έχουμε προγραμματισμένο ένα μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων. Είναι σημαντικό αυτή η κραυγή για την ειρήνη να εκφραστεί στους δρόμους. Σήμερα θα υπάρξει μια κινητοποίηση στη Μπογκοτά. Για την Παρασκευή 14 του Οκτώβρη θέλουμε να οργανώσουμε μια εθνική ημέρα για την υποστήριξη της ειρήνης και της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στην Αβάνα.

To κείμενο δημοσιεύτηκε στο El Espectador, στις 5 Οκτωβρίου 2016.