Ο Ντόναλντ Τραμπ φόρτωσε τον εαυτό του με επαίνους, σχολιάζοντας τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στη συντριπτική καταστροφή που προκάλεσε ο τυφώνας Maria στο Πουέρτο Ρίκο. «Θα έδινα ένα 10 στον εαυτό μου», είπε στις 19 Οκτωβρίου. «Πιστεύω ότι κάναμε μια εξαιρετική δουλειά», πρόσθεσε, ενώ ο κυβερνήτης του Πουέρτο Ρίκο Ρικάρντο Ροσελό στεκόταν σιωπηλά δίπλα του, στο Οβάλ Γραφείο. Ήταν μόλις δύο εβδομάδες μετά την επίσκεψη του Τραμπ στο νησί, όπου πέταγε ρολά από χαρτί υγείας στους επιζήσαντες.

Των Amy Goodman και Denis Moynihan

Η δήμαρχος του Σαν Χουάν Κάρμεν Γιουλίν Κρούς, σε συνέντευξή της στο Democracy Now, σχολίασε τη δήλωση του αμερικανού Προέδρου ως εξής: «Αν μιλάμε για 10 στα 100, τότε θα συμφωνούσα, γιατί πρόκειται για μια επίδοση αποτυχίας».

Όπως η δήμαρχος, ελάχιστοι είναι εκείνοι που θεωρούν τη στάση του Τραμπ αποτελεσματική. «Δεν μπορούμε να μη σημειώσουμε ότι στο Πουέρτο Ρίκο οι ΗΠΑ αντέδρασαν με μια αίσθηση επείγοντος και προτεραιότητας εντελώς άνιση, σε σχέση με αυτή που επέδειξαν στις αμερικανικές πολιτείες που επλήγησαν τους τελευταίους μήνες», σημείωσε η Λειλανί Φαρχά, ειδική σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στη στέγαση, σε μια αναφορά που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία καταγράφει ενοχοποιητικά στοιχεία για τη στάση των ΗΠΑ στο Πουέρτο Ρίκο, συγκριτικά με τις προσπάθειες ανακούφισης των θυμάτων που καταβλήθηκαν στο Τέξας και τη Φλόριντα.

Το Democracy Now ταξίδεψε στο Πουέρτο Ρίκο για να καταγράψει το μέγεθος της καταστροφής.

Ενάμιση μήνα μετά το χτύπημα του τυφώνα Maria, το νησί παραμένει στο σκοτάδι. Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις, περίπου τα 2/3 του νησιού είναι χωρίς ηλεκτρισμό. Εν τω μεταξύ, τα 3,5 εκατομμύρια αμερικανοί πολίτες του Πουέρτο Ρίκο παλεύουν να εξασφαλίσουν τα βασικά αγαθά επιβίωσης, και χιλιάδες εγκαταλείπουν το νησί, πιθανότατα χωρίς επιστροφή.

Υπάρχουν όμως και κάποιοι που έρχονται στο Πουέρτο Ρίκο: οι καπιταλιστές της καταστροφής. Όπως τόσο πειστικά κατέδειξε η Ναόμι Κλάιν στο βιβλίο της «Το δόγμα του σοκ: Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής», οι καταστροφές, τόσο οι φυσικές όσο και εκείνες που οφείλονται στην ανθρώπινη δράση, γίνονται όλο και περισσότερο αντικείμενο εκμετάλλευσης από κερδοσκοπικές επιχειρήσεις και ιδεολόγους της ελεύθερης αγοράς.

Οι καπιταλιστές της καταστροφής επιδιώκουν να αναδιαμορφώσουν μεγάλα κομμάτια από τις πληγείσες κοινωνίες, υπονομεύοντας το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, ιδιωτικοποιώντας δημόσια αγαθά, καταστρέφοντας τις συνδικαλιστικές ενώσεις και βγάζοντας χυδαία κέρδη μέσω προγραμμάτων ανοικοδόμησης. Το μετά-τον-τυφώνα Πουέρτο Ρίκο μοιάζει να είναι βγαλμένο από το εγχειρίδιο των εμπνευστών του δόγματος του σοκ.

«Μακάρι να μην είχα γνωρίσει τι σημαίνει αυτός ο όρος», μας είπε η δήμαρχος Κάρμεν Γιουλίν Κρούς, όταν συναντηθήκαμε στο Στάδιο Roberto Clemente, ένα μεγάλο αθλητικό γήπεδο, όπου μένει η ίδια και οι συνεργάτες της, μετά το χτύπημα του τυφώνα.

«Το να χρησιμοποιείς το χάος για να αφαιρέσεις από τους εργαζόμενους θεμελιωμένα δικαιώματα, τα οποία οι εργατικές ενώσεις έκαναν 40, 50 χρόνια για να τα κατακτήσουν, σημαίνει να εκμεταλλεύεσαι ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μια κατάσταση ζωής ή θανάτου. Είναι μια απόλυτη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημαίνει ότι οι δυνατοί αφαιμάσσουν τους πιο αδύναμους, μέχρι να μείνει μόνο το κουφάρι τους».

Η υπόθεση για την οποία γίνεται λόγος είναι το 300 εκατομμυρίων δολαρίων συμβόλαιο, με απευθείας ανάθεση στην εταιρία Whitefish Energy, για την ανοικοδόμηση τoυ ενεργειακού δικτύου του νησιού.

Η Αρχή Ηλεκτρικής Ενέργειας του Πουέρτο Ρίκο (PREPA) είναι η μεγαλύτερη δημόσια υπηρεσία ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ, η οποία ηλεκτροδοτεί ολόκληρο το νησί. Ο τυφώνας Maria κατέστρεψε ολοσχερώς το δίκτυό της. Πριν χτυπήσει ο τυφώνας, η Whitefish –που έχει πάρει το όνομά της από την πόλη της Μοντάνα, στην οποία έχει την έδρα της– είχε μόνο δύο υπαλλήλους και ποτέ δεν είχε αναλάβει συμβόλαιο μεγαλύτερο από 1,4 εκατομμύρια δολάρια.

Όμως, τυχαίνει η Whitefish να έχει την έδρα της στον τόπο καταγωγής του υπουργού Εσωτερικών του Τραμπ, του Ράιαν Ζίνκε. Ο γιος του Ζίνκε είχε εργαστεί στο παρελθόν για τη Whitefish Energy. Ήμασταν στο γήπεδο με τη δήμαρχο, όταν μπήκε μέσα ο αντιδήμαρχος του Σαν Χουάν, Ραφαέλ Χάουμε, κρατώντας μαζί του ένα αντίγραφο του συμβολαίου της Whitefish.

«Σε καμία περίπτωση, η PREPA, η Κοινοπολιτεία του Πουέρτο Ρίκο, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης (FEMA), o Γενικός Ελεγκτής των ΗΠΑ ή οποιοσδήποτε άλλος αρμόδιος εκπρόσωπος, δεν έχουν το δικαίωμα να ελέγξουν ή να αξιολογήσουν τα στοιχεία κέρδους και κόστους που σχετίζονται με τις αμοιβές εργασίας που ορίζονται στο παρόν συμβόλαιο», διαβάζει οργισμένος ο Χάουμε. «Μπορείτε να το διαβάσετε και μόνοι σας. Είναι μια συμφωνία άσπρο-μαύρο». Η δήμαρχος Κρους και ο αντιδήμαρχος Χάουμε κατήγγειλαν το συμβόλαιο ως παράνομο και απαίτησαν την άμεση ακύρωσή του.

Σε αυτόν τον αγώνα συστρατεύτηκε ο Άνχελ Φιγκερόα Χαραμίγιο, επικεφαλής της UTIER, της ένωσης εργαζομένων στην ηλεκτροδότηση του Πουέρτο Ρίκο. Τον επισκεφθήκαμε στο γραφείο του στο Σαν Χουάν, το οποίο ήταν ακόμα χωρίς ρεύμα. Ενώ μιλούσαμε, ήρθε η είδηση ότι ο κυβερνήτης Ροσελό ζήτησε την ακύρωση του συμβολαίου.

Ο Χαραμίγιο απαίτησε όχι μόνο την ακύρωση του συμβολαίου, αλλά και την απόλυση του επικεφαλής της PREPA που υπέγραψε το συμβόλαιο, καθώς και πλήρη ποινική έρευνα για τους υπευθύνους της σύναψής του. Όπως και η δήμαρχος Κρους, ο Χαραμίγιο εργάζεται για την ένταξη της ηλιακής ενέργειας στις διαδικασίες ανοικοδόμησης του ενεργειακού δικτύου του νησιού, χωρίς να ιδιωτικοποιηθεί το δίκτυο.

Εν τω μεταξύ, η εταιρία Fortune 500 Fluor Corpοration σύναψε επίσης συμβόλαιο 200 εκατομμυρίων δολαρίων για να εργαστεί στην ανοικοδόμηση του ενεργειακού δικτύου του Πουέρτο Ρίκο.

Καθώς η Whitefish γυρνάει πίσω στη Μοντάνα, μπορούμε να είμαστε σίγουροι για δύο πράγματα: όλο και περισσότεροι καπιταλιστές της καταστροφής θα στριμώχνονται στη σειρά για να πάρουν τη θέση της, και ο περήφανος, ανθεκτικός πληθυσμός του Πουέρτο Ρίκο, ολοένα και πιο αγανακτισμένος από τη διαφθορά και τις αναβολές, θα είναι σε επιφυλακή, καθώς δημιουργεί συνθήκες για ανανεώσιμες εναλλακτικές λύσεις απέναντι στο ενεργειακό δίκτυο ορυκτών καυσίμων που τους απογοήτευσε.

Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr

To άρθρο δημοσιεύτηκε στο Democracy Now!, στις 2 Νοεμβρίου 2017.