Σε έξι μήνες από σήμερα, στις 4 Νοεμβρίου 2018, η Νέα Καληδονία θα αποφασίσει για το μέλλον της, στο δημοψήφισμα που θα πραγματοποιηθεί με ερώτημα την παραμονή της υπό γαλλική διοίκηση ή την ανεξαρτησία της.
Συντακτική Ομάδα pass-word.gr
Στις 3-5 Μαΐου, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν πραγματοποίησε επίσκεψη στη χώρα, 165 χρόνια μετά την αποικιοποίησή της και τις δολοφονίες των αυτοχθόνων Κανάκ.
Στην ομιλία που έδωσε στη Νουμεά, την πρωτεύουσα της Νέας Καληδονίας, ο Μακρόν απέφυγε να τοποθετηθεί ευθέως ως προς το επερχόμενο δημοψήφισμα, δηλώνοντας ότι «την απόφαση θα λάβουν οι κάτοικοί της».
Ο λόγος του Μακρόν, χαρακτηρίστηκε από τα γαλλικά ΜΜΕ ως μια άσκηση ισορροπιών, καθώς έκανε ρητή αναφορά στην αποικιοκρατική βία που υπέστησαν οι κάτοικοι της χώρας, φροντίζοντας ωστόσο να μην επεκταθεί τόσο ώστε να ενοχλήσει τους οπαδούς της παραμονής στη Γαλλία, οι οποίοι επενδύουν στη λήθη αυτών των ιστορικών γεγονότων.
Παράλληλα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Libération, o Μακρόν εξέθεσε το προσωπικό του σχέδιο για μια κεντρική γεωστρατηγική και οικονομική θέση της Νέας Καληδονίας στον ινδο-ειρηνικό άξονα, που θα της επιτρέπει να σταθεί «απέναντι στην ηγεμονία της Κίνας», να διαδραματίσει έναν θετικό ρόλο στις περιβαλλοντικές προκλήσεις και να στηριχτεί σε «διεθνείς χρηματοδοτήσεις».
Ως προς αυτή την τελευταία αναφορά του Μακρόν για διεθνείς επενδύσεις, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Νέα Καληδονία αποτελεί μια από τις πλουσιότερες χώρες σε αποθέματα νικελίου, ή αλλιώς «πράσινου χρυσού», τα οποία εκμεταλλεύονται πολυεθνικές εταιρίες, με προεξάρχουσα την γαλλική Eramet.
Το δημοψήφισμα που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2018 τοποθετείται στο πλαίσιο μιας σταδιακής από-αποικιοποίησης της Νέας Καληδονίας που ξεκινά από τη δεκαετία του 1980. Κατά την περίοδο 1984-1988, συντελούνται στη χώρα τα «γεγονότα» [événments], όπως αποκαλούνται πλέον οι βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στους οπαδούς της ανεξαρτησίας και αυτούς της παραμονής στη Γαλλία, τα οποία κορυφώνονται με την ομηρία στρατιωτικών στην Ουβέα και τη δολοφονία του Ζαν Μαρί Τχιμπάου, ηγέτη της φυλής των Κανάκ και υπερμάχου της ανεξαρτησίας.
Η διαπραγμάτευση των δύο πλευρών για την αποκλιμάκωση των συγκρούσεων, οδήγησε στην υπογραφή της συμφωνίας της Μαντινιόν, στις 26 Ιουνίου 1988, η οποία προέβλεπε μια μεταβατική περίοδο δέκα ετών μέχρι τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον της Νέας Καληδονίας.
Η συγκεκριμένη συμφωνία συμπληρώθηκε, τον Μάιο του 1998, από τη συμφωνία της Νουμέα, η οποία προέβλεπε ισχυρή αυτονομία της Νέας Καληδονίας και μετάθεση του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της την περίοδο 2014-2018. Σε περίπτωση απόρριψης της ανεξαρτησίας, η συμφωνία της Νουμέα προβλέπει τη διεξαγωγή και επόμενου δημοψηφίσματος στο μέλλον.
«Επιθυμείτε να αποκτήσει πλήρη κυριαρχία η Νέα Καληδονία και να γίνει ανεξάρτητη;»: αυτό είναι το ερώτημα που θα τεθεί στις 4 Νοεμβρίου. Όπως σημειώνει η Humanité, o προσδιορισμός του εκλογικού σώματος αποτελούσε ένα από τα σημαντικά σημεία διαπραγμάτευσης των πολιτικών δυνάμεων, κατά την προετοιμασία του δημοψηφίσματος.
Στο δημοψήφισμα θα μπορούν τελικά να ψηφίσουν οι αυτόχθονες και οι μη αυτόχθονες που έφτασαν στη Νέα Καληδονία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1994. Κατά τον Alban Bensa, συγγραφέα και υπέρμαχο της ανεξαρτησίας, πρόκειται για ένα μέτρο που διασφαλίζει την από-αποικιοποίηση της διαδικασίας, και ενάντια στο οποίο τάχθηκε μόνο το Εθνικό Μέτωπο. Από τους 268.000 κατοίκους της Νέας Καληδονίας, στο δημοψήφισμα θα συμμετάσχουν 160.000 άτομα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Benjamin Konig για την Humanité, η κοινωνία της Νέας Καληδονίας είναι βαθιά διαιρεμένη ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα των υπέρμαχων της ανεξαρτησίας και των «πιστών» στη Γαλλία.
Επιπλέον, πρόκειται για μια κοινωνία πολυπολιτισμική, με τους αυτόχθονες Κανάκ να αντιπροσωπεύουν πλέον το 39% του πληθυσμού της, με απογόνους των αποίκων, μελανησίους, πρόσφατα εγκατεστημένους κατοίκους των μητροπόλεων και Ασιάτες. Το χάσμα στο επίπεδο ζωής ανάμεσα στη Νουμέα και τις υπόλοιπες περιοχές του αρχιπελάγους, που κατοικούνται κυρίως από αυτόχθονες Κανάκ, είναι τεράστιο.
Όπως επισημαίνει ο Alban Bensa, ο κίνδυνος εμφύλιων συγκρούσεων, σε περίπτωση μιας βίαιης απόσυρσης της Γαλλίας, είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο λαμβάνουν υπόψη τους και οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας. Η πρόβλεψη της συμφωνίας της Nουμέα και για επόμενο δημοψήφισμα, σε περίπτωση απόρριψης της ανεξαρτησίας στο δημοψήφισμα του 2018, αποτελεί μια ελπίδα για τους αυτόχθονες Κανάκ, όπως υποστηρίζει ο André Diela, εκλεγμένος αντιπρόσωπος των Κανάκ και υπέρμαχος της ανεξαρτησίας.
Σε κάθε περίπτωση, το δημοψήφισμα της 4ης Νοεμβρίου αποτελεί μια ιστορική στιγμή για την Νέα Καληδονία, όπου ο αυτοπροσδιορισμός της τίθεται στο προσκήνιο, φέρνοντας τη Γαλλική Δημοκρατία μπροστά στην ευθύνη να αναγνωρίσει τις συνέπειες της αποικιοκρατικής της ιστορίας.
