Πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον ως μια δύναμη της φύσης που δεν μπορεί να ευνοεί ή να θέτει σε δυσμένεια διαφορετικούς πληθυσμούς. Ωστόσο, όπως με όλα τα πράγματα στη Γη, το περιβάλλον υπόκειται σε ανθρώπινες επιρροές. Δυστυχώς, αυτές οι επιρροές τείνουν συχνά να συνδέονται με τα χειρότερα φαινόμενα της κοινωνίας μας, συμπεριλαμβανομένου του ρατσισμού και της ταξικότητας. Η έννοια του περιβαλλοντικού ρατσισμού συνδέεται ακριβώς με αυτή τη συνέργεια.
Tης Victoria Peña-Parr
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Η επίκουρη καθηγήτρια του Honors College Μαράια Γκόμεζ μελετά τον περιβαλλοντικό ρατσισμό και συγκεκριμένα τις επιπτώσεις του στο Νέο Μεξικό. Μιλώντας για το θέμα, σημειώνει ότι τον όρο επινόησε αρχικά ο Dr. Benjamin Chavis, αλλά τον ολοκληρωμένο ορισμό του τον έδωσε ο Robert Bullard, στο βιβλίο του Dumping in Dixie.
Ο Bullard ορίζει τον περιβαλλοντικό ρατσισμό ως “κάθε πολιτική, πρακτική ή οδηγία που επηρεάζει διαφορετικά ή θέτει σε μειονεκτική θέση (σκόπιμα ή ακούσια) άτομα, ομάδες ή κοινότητες με βάση τη φυλή”.
Ο περιβαλλοντικός ρατσισμός αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι γειτονιές των μειονοτικών ομάδων –που κατοικούνται κυρίως από έγχρωμους ανθρώπους και μέλη χαμηλού κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου– επιβαρύνονται με δυσανάλογα μεγάλο αριθμό κινδύνων, όπως διελεύσεις τοξικών αποβλήτων, χωματερές και άλλες πηγές περιβαλλοντικής ρύπανσης και δυσοσμίας που πλήττουν την ποιότητα ζωής.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ασθένειες και καρκίνους. Εξαιτίας αυτού, καθώς ο αγώνας με την κλιματική αλλαγή εντείνεται, οι μειονοτικές κοινότητες θα πληγούν δυσανάλογα.
Οι συγκεκριμένες ανισότητες οφείλονται εξ ολοκλήρου στη δυναμική της εξουσίας. Σε μια μελέτη που έκανε ο Nicholas Carnes στο βιβλίο του The Cash Ceiling, ανέλυσε πώς το 2018, οι εκατομμυριούχοι αποτελούν μόνο το 3% του κοινού, αλλά ελέγχουν και τους τρεις κλάδους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Ενώ πάνω από το 50% των Αμερικανών πολιτών κατέχουν θέσεις εργασίας της εργατικής τάξης, λιγότερο από το δύο τοις εκατό των μελών του Κογκρέσου έχει εργαστεί ως εργάτες πριν από την καριέρα του στο Κογκρέσο. Επιπλέον, κανένα μέλος από την εργατική τάξη δεν έχει γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ή δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου. Οι περισσότεροι ήταν εκατομμυριούχοι πριν εκλεγούν ή διοριστούν στη θέση αυτή.
Αυτή η ανισότητα μεταδίδεται και σε φυλετικό επίπεδο. Σε μια μελέτη που έκανε η Robin DiAngelo στο White Fragility, έδειξε ότι το 2016, το 90% του Κογκρέσου είναι λευκοί και το 96% των κυβερνήσεων των ΗΠΑ είναι λευκοί.
Επιπλέον, οι 10 πλουσιότεροι Αμερικανοί είναι επίσης λευκοί.
Αυτό τείνει να διαιωνίζεται σε πρακτικές που αφορούν τον περιβαλλοντικό ρατσισμό.
Η κατάσταση είναι απλή.
Όταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι ή άλλα άτομα ή ομάδες εξουσίας έρχονται αντιμέτωποι με την απόφαση για το πού θα τοποθετηθεί η νεότερη εγκατάσταση επικίνδυνων αποβλήτων ή χωματερή, συνήθως δεν θέλουν να τοποθετηθεί στην πίσω αυλή τους και, αντίθετα, αποφασίζουν να τοποθετήσουν αυτές τις εγκαταστάσεις επικίνδυνων αποβλήτων και χωματερές σε κοινότητες γεμάτες με ανθρώπους που δεν τους μοιάζουν ή δεν ανήκουν στην ίδια φορολογική κλίμακα.
Περιβαλλοντική δικαιοσύνη και άνθρωποι που δρουν εναντίον της
Ο αγώνας για περιβαλλοντική δικαιοσύνη ξεκίνησε το 1982, όταν ξέσπασαν διαμαρτυρίες στην κομητεία Warren –μια κοινότητα κυρίως μαύρων στη Βόρεια Καρολίνα– για το σχέδιο να τοποθετηθεί στην κοινότητά τους ένας χώρος υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων.
Μετά από αυτές τις διαμαρτυρίες, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος διερεύνησε τρεις παρόμοιες χωματερές σε νότιες Πολιτείες, όπως η Νότια Καρολίνα και η Αλαμπάμα και διαπίστωσε ότι όλες βρίσκονταν σε περιοχές μαύρων ή χαμηλού εισοδήματος.
Η Γκόμεζ σημειώνει ότι μια μεγάλη ώθηση για την πολιτική που περιστρέφεται γύρω από την περιβαλλοντική δικαιοσύνη προήλθε από μια έκθεση της Επιτροπής Φυλετικής Δικαιοσύνης της Ενωμένης Εκκλησίας του Χριστού που έγινε το 1987.
Η έκθεση με τίτλο «Τοξικά απόβλητα και φυλή στις Ηνωμένες Πολιτείες: Μια εθνική έκθεση για τα φυλετικά και κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά κοινοτήτων με τοποθεσίες επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων» ήταν η πρώτη έκθεση του είδους της και διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι χώροι επικίνδυνων αποβλήτων ήταν πιθανότερο να βρίσκονται σε μειονοτικές κοινότητες.
Αυτό προκάλεσε μια σειρά κυβερνητικών δράσεων για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, ξεκινώντας με τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους, ο οποίος ίδρυσε το Γραφείο Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης στο πλαίσιο της EPA.
Ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον προώθησε αυτές τις προστασίες υπογράφοντας εκτελεστικό διάταγμα που απαιτούσε από τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να αντιμετωπίζουν την περιβαλλοντική δικαιοσύνη σε μειονοτικούς πληθυσμούς και πληθυσμούς με χαμηλό εισόδημα σε όλες τις πολιτικές τους.
Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές δεν καθιερώθηκαν πλήρως επειδή το Κογκρέσο δεν ψήφισε ποτέ νομοσχέδιο για να καταστήσει το εκτελεστικό διάταγμα νόμο. Εξαιτίας αυτού, ο Πρόεδρος Τζορτζ Μπους κατάφερε να μετατοπίσει το επίκεντρο του Γραφείου Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης από τις κοινότητες χαμηλού εισοδήματος και τις μειονοτικές κοινότητες σε όλους τους ανθρώπους, αφήνοντας τους ευάλωτους πληθυσμούς χωρίς ομοσπονδιακό συνήγορο.
Ενώ ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δεσμεύτηκε εκ νέου να αγωνιστεί για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, δεν ψηφίστηκε καμία σταθερή νομοθεσία. Υπό τη διοίκηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο προϋπολογισμός και οι κανονισμοί της EPA έχουν υποχωρήσει. Αυτό οδηγεί τελικά στο να πέφτουν οι ευάλωτες κοινότητες μέσα από τις ρωγμές.
Περιβαλλοντικός ρατσισμός στο Νέο Μεξικό
Δυστυχώς, το Νέο Μεξικό δεν διαφέρει σε ό,τι αφορά τον περιβαλλοντικό ρατσισμό. Σύμφωνα με την Γκόμεζ, ο περιβαλλοντικός ρατσισμός είναι βαθιά ριζωμένος στην ιστορία του Νέου Μεξικού και μπορεί να ανιχνευθεί πριν γίνει πολιτεία.
“Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, το Νέο Μεξικό επεδίωκε την πολιτειακή του υπόσταση. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, οι άνθρωποι από τη Μεσοδυτική ή την Ανατολική Ακτή θεωρούσαν το Νέο Μεξικό ακατοίκητο και μια άγονη ερημιά. Οι ευρωαμερικανοί πολιτικοί διαμόρφωναν αυτή την εικόνα του Νέου Μεξικού ως ερημιάς, υποστηρίζοντας ότι αν έρχονταν περισσότεροι ευρωαμερικανοί, θα άλλαζαν αυτή τη σύνθεση και θα αξιοποιούσαν πραγματικά τους πόρους εδώ. Αυτό δημιούργησε το υπόβαθρο για την ύπαρξη πυρηνικών αποβλήτων στο Νέο Μεξικό“, αναφέρει η Γκόμεζ.
Μετά τον Μεξικανοαμερικανικό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν τη Συνθήκη του Γκουανταλούπε Χιντάλγκο, η οποία ανέφερε ότι τα νεοαποκτηθέντα εδάφη θα γίνονταν κράτη το συντομότερο δυνατό. Ενώ Πολιτείες όπως η Καλιφόρνια ενσωματώθηκαν γρήγορα στην ένωση επειδή ήταν πλούσιες σε πόρους όπως ο χρυσός, χρειάστηκαν περισσότερα από 60 χρόνια για να γίνει Πολιτεία το Νέο Μεξικό.
Ένας από τους κυρίαρχους λόγους για την καθυστέρηση αυτή ήταν ότι ο πληθυσμός της περιοχής αυτής ήταν κυρίως ιθαγενής και μεξικανικός.
Όπως σημειώνει η Γκόμεζ, κατά τη διάρκεια που το Νέο Μεξικό προσπαθούσε να αποκτήσει κρατική υπόσταση, οι Άγγλοι της περιοχής βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στη μετανάστευση από το ανατολικό τμήμα των ΗΠΑ για να αλλάξουν την κοινωνική σύνθεση από ιθαγενείς και Μεξικανούς σε λευκούς.
Πολιτικοί παράγοντες της εποχής, όπως ο William G. Ritch, ισχυρίζονταν ότι οι κοινότητες των ιθαγενών και των Μεξικανών δεν ήξεραν πώς να φροντίζουν τη γη τους και ότι το Νέο Μεξικό χρειαζόταν τη βοήθεια των ευρωαμερικανών για να πετύχει πραγματικά.
Άλλοι, όπως ο L. Bradford Prince, επέβαλαν στους Μεξικανούς την ταυτότητα ότι ήταν Ισπανοί, άρα λευκοί, και ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να τους αποδεχθούν σε αυτή τη βάση.
Η Γκόμεζ υπογραμμίζει ότι η ενθάρρυνση της μετανάστευσης των ευρωαμερικανών στο Νέο Μεξικό είχε καθαρά καπιταλιστικό σκοπό και οι πόροι της περιοχής έγιναν εμπόρευμα.
Ενώ το Νέο Μεξικό είχε ήδη μια ιστορία εκδίωξης των ιθαγενών πληθυσμών από τη γη τους, η ενθάρρυνση της ευρωαμερικανικής μετανάστευσης οδήγησε τους ιθαγενείς νεομεξικάνικους πληθυσμούς να χάσουν περισσότερη γη και άλλους πόρους, ενώ έδωσε έμφαση στο σύμπλεγμα του λευκού σωτήρα.
Μέλη των ιθαγενικών κοινοτήτων του Νέου Μεξικού/Wikimedia Commons
Το σύμπλεγμα του λευκού σωτήρα αναφέρεται σε ένα λευκό άτομο που παρέχει βοήθεια σε μη λευκούς ανθρώπους με ιδιοτελή τρόπο. Αυτό εμφανίζεται συχνά ως ένα λευκό άτομο που υποθέτει ότι ένα μη λευκό άτομο χρειάζεται τη βοήθειά του για να πετύχει.
Η έννοια της άγονης ερημιάς επέστρεψε στην πολιτική του Νέου Μεξικού όταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσιζε πού θα δοκιμάσει την πρώτη ατομική βόμβα.
Η δοκιμή Trinity του Νέου Μεξικού και το Σχέδιο Μανχάταν ήταν διαβόητα για την εκκίνηση της χρήσης πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, ήταν επιζήμια για τις κοινότητες εδώ. Στην πραγματικότητα, το Νέο Μεξικό δεν ήταν στην κορυφή της λίστας επιλογής για το Σχέδιο Μανχάταν, αναφέρει η Γκόμεζ.
“Το Νέο Μεξικό, και το οροπέδιο Pajarito, δεν ήταν η ιδανική τοποθεσία για το σχέδιο Μανχάταν”, δηλώνει η ίδια. “Υπήρχαν πιο κατάλληλες τοποθεσίες. Μία από αυτές ήταν το Oak City της Γιούτα, αλλά στο Oak City της Γιούτα θα έπρεπε να εκτοπίσουν 40 λευκές, μορμονικές αγροτικές οικογένειες”, τονίζει.
Τελικά επιλέχθηκε το Νέο Μεξικό μετά από σύσταση του επικεφαλής επιστήμονα Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Εν τω μεταξύ, οι ισπανόφωνοι και οι ιθαγενείς πληθυσμοί αναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν από το οροπέδιο Pajarito στο Los Alamos.
[…]
Απόσπασμα από το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο News UNM.
Διαβάστε επίσης:
H εκδίωξη των Μασάι στο όνομα της περιβαλλοντικής προστασίας
