Στις 4 Δεκεμβρίου του 1914, οι δυο ηγέτες της Μεξικανικής Επανάστασης, ο Εμιλιάνο Ζαπάτα και ο Φρανσίσκο Βίγια, συναντήθηκαν στο Χοτσιμίλκο, λίγο έξω από την Πόλη του Μεξικού. Δύο ημέρες αργότερα οι στρατοί τους, αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους –του Ζαπάτα από τις αγροτικές περιοχές της Μορέλος του Νότου και του Βίγια, περισσότερο οργανωμένος και εξοπλισμένος, από περιοχές του μεξικανικού Βορρά– ένωσαν τις δυνάμεις τους και εισέβαλαν στην Πόλη του Μεξικού.
Του Felipe Arturo Ávila Espinosa
Στις 6 Δεκεμβρίου 1914, οι κάτοικοι της πόλης του Μεξικού βρέθηκαν μπροστά σε ένα πρωτοφανές γεγονός. Ανάμεσα από το έκθαμβο, έκπληκτο και φοβισμένο πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο στους κεντρικούς δρόμους της παλιάς πρωτεύουσας, πορεύονταν κάποιες χιλιάδες ενόπλων, πολλοί εκ των οποίων έφιπποι, σε μια στρατιωτική παρέλαση διαφορετική από όσες είχαν υπάρξει έως τότε.
Αυτοί που πορεύονταν προς τις κεντρικές λεωφόρους με κατεύθυνση το Εθνικό Μέγαρο ήταν άνθρωποι που δεν τους είχαν ξαναδεί να περπατούν έτσι μέσα στην πόλη: κοντούληδες, με σανδάλια, άσπρο παντελόνι και πουκαμίσα, σκούρο δέρμα και ιθαγενικά χαρακτηριστικά –το πρόσωπό τους μόλις που φαινόταν, κρυμμένο κάτω από τα μεγάλα ψάθινα καπέλα τους– με μεγάλα τουφέκια και φυσιγγιοθήκες σταυρωμένα στο στήθος. Οι υπόλοιποι ήταν λευκοί και μιγάδες, πιο ψηλοί, με στρατιωτικά καπέλα και μπερέδες. Επικεφαλής ήταν οι δύο άνδρες πάνω σε όμορφα άλογα. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, εκείνη την ημέρα πορεύτηκαν πάνω από 50.000 ένοπλοι άνδρες στη μεγαλύτερη στρατιωτική παρέλαση που είδαν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας, κατά τη διάρκεια της Μεξικανικής Επανάστασης. Ο Φρανσίσκο Βίγια και ο Εμιλιάνο Ζαπάτα, μαζί με τους επιτελείς τους, οδήγησαν την πορεία και κατέλαβαν το Εθνικό Μέγαρο, όπου τραβήχτηκαν οι ιστορικές φωτογραφίες στο Προεδρικό γραφείο. Σε αυτές φαίνεται ο Βίγια χαμογελαστός, χαρούμενος, άνετος, να κάθεται στην προεδρική καρέκλα – για να δει πώς είναι, όπως είπε. Δίπλα του, με βλέμμα λοξό, άβολο, εχθρικό και καχύποπτο, ο Ζαπάτα, που πίστευε ότι αυτή η καρέκλα θα έπρεπε καλύτερα να καεί, γιατί αντιπροσωπεύει τη φιλοδοξία και την εξουσία. Αυτή η θριαμβευτική είσοδος και η κατάληψη του Εθνικού Μεγάρου σηματοδότησαν την κορυφαία στιγμή της ένοπλης πάλης της αγροτικής επανάστασης.
Το κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Felipe Arturo Ávila Espinosa, Las corrientes revolucionarias y la Soberana Convención, Biblioteca Constitucional INEHRM, Μεξικό, 2014, σ. 363 και σ. 364.
Δημοσιεύτηκε στο αφιέρωμα της εφημερίδας La Jornada, στις 6 Δεκεμβρίου 2015.
Για τον συγγραφέα
Ο Felipe Arturo Ávila Espinosa είναι κοινωνιολόγος και διδάκτωρ Ιστορίας. Ειδικεύεται σε θέματα κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ιστορίας της περιόδου του Πορφυριάτου και της Μεξικανικής Επανάστασης.
