Τους τελευταίους μήνες στο Podemos κυριάρχησε μια σύγκρουση “αδελφικής” επιθετικότητας χωρίς κανόνες και χωρίς συγκεκριμένη πολιτική συζήτηση.

Toυ Manuel Garí

Μετάφραση: Αντώνης Σιγάλας

1. Κραυγές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον Τύπο

Στα μάτια της πλειοψηφίας του πολιτικού ακροατηρίου, φάνηκε σαν μια μάχη για υπέρτερες θέσεις εξουσίας. Κάποια στιγμή φάνηκε ότι η οργάνωση μπορεί να διασπαστεί, τα όργανα σταμάτησαν να λειτουργούν και το νήμα που συνέδεε διαφορετικά κομμάτια της οργάνωσης ήταν μια ομάδα 10 ατόμων από τα τρία μεγάλα ρεύματα. Ομάδα στην οποία, χωρίς να ελεγχθεί καλά η επάρκειά της, ανατέθηκε η συγκρότηση της Εθνικής Συνέλευσης Πολιτών μέσα σε χρόνο-ρεκόρ δύο μηνών, με τα Χριστούγεννα στη μέση και χωρίς να τεθεί ως αφετηρία της πολιτικής συζήτησης ένα κείμενο που θα επέτρεπε να υπάρχει ένα πλαίσιο και μια μεταγενέστερη διαβούλευση πριν τις ψηφοφορίες.

2. Εσωτερικό σχίσμα στη διοίκηση

Αυτοί που κατά τη διάρκεια τριών χρόνων είχαν μοιραστεί τη διοίκηση του κόμματος, με ένα μοντέλο ιεραρχικό και μια προσέγγιση εκλογικίστικη, με ισχνή προγραμματική ανάπτυξη και με ανάλογες τακτικές αλλαγής ατζέντας, άρχισαν να αναπτύσσουν, σε σχεδόν εμβρυϊκή μορφή, δύο διαφορετικά μεταξύ τους σχέδια.

Το πρώτο είναι αυτό του Ερεχόν: περισσότερο συστημικό, με έναν περιορισμό του πεδίου της πολιτικής του δράσης στα ΜΜΕ και στα κοινοβούλια, και με έναν λαϊκίστικο προσανατολισμό στην κατεύθυνση του να κερδίσει τις μεσαίες τάξεις, αλλά το οποίο αρχίζει να δημιουργεί μια κρίσιμη ισορροπία στο έλλειμμα δημοκρατίας και αντιπροσώπευσης στη λειτουργία του κόμματος και επιπλέον στην προσπάθεια περιθωριοποίησης της αριστερής αντιπολίτευσης των Αντικαπιταλίστας.

Το άλλο, του Ιγκλέσιας, που προσπαθεί να διορθώσει την προηγούμενη συστημική πορεία και τον περιορισμό της συζήτησης, προκειμένου να αρχίσει να αναπτύσσεται μια προσέγγιση περισσότερο αριστερή, αλλά που δεν εξειδικεύεται σε ένα σχέδιο και ένα πρόγραμμα εναλλακτικό και συνεχίζει να διατηρεί μια οργανωτική οπτική ιεραρχημένη γύρω από τη φιγούρα του Γενικού Γραμματέα, ο οποίος τείνει κι αυτός με τη σειρά του το χέρι προς τους Αντικαπιταλίστας, σαν την πραγματική Αριστερά μέσα στο Ποδέμος.

3. Vista Alegre II: Πολύ κακό για το τίποτα

Η συνέλευση των αντιπροσώπων που συνήλθε στις 11 και 12 Φεβρουαρίου υπήρξε η δραματοποίηση μιας πολιτικής συγκέντρωσης με πολύ μικρό πολιτικό περιεχόμενο, με πολύ μεγάλες επικλήσεις ανάμεσα στα μέλη γύρω από την απαραίτητη ενότητα, που απλώς ξεκαθάρισε δύο πράγματα: Ο Ιγκλέσιας βγαίνει ενισχυμένος, ενώ ο Ερεχόν υπέστη μια σημαντική πολιτική ήττα.

Αλλά ήταν εμφανές ότι στον λίγο χρόνο της συνεδριακής διαδικασίας δεν είχε υπάρξει μια συστηματική συζήτηση πάνω σε πολιτικά και οργανωτικά ντοκουμέντα από ολόκληρη την οργάνωση. Είναι κάπως περίεργο ότι μια οργάνωση αρχίζει να ψηφίζει κείμενα πριν να εξαντληθεί η διαδικασία συζήτησης πάνω στις διάφορες εναλλακτικές. Αυτό είναι ένα ζήτημα στο Podemos που είτε θα διορθωθεί, είτε θα φτωχύνει σοβαρά η δυνατότητα της συλλογικής σκέψης και απόφασης. Επομένως το Podemos έχει μια ατζέντα πρώτης προτεραιότητας: Να πετύχει την πραγματική συλλογική συμμετοχή των μελών του στη συζήτηση.

Ο μεγάλος απών στο συνέδριο υπήρξε η διαβούλευση. Όμως, η διάθεση συμμετοχής υπήρξε πολύ υψηλή: τα κείμενα και τους υποψηφίους ψήφισαν 155.275 άτομα. Μια επιτυχία που δείχνει το ενδιαφέρον που ενεργοποιεί το Podemos σε ένα πολύ ευρύ κομμάτι του λαού, το οποίο αισθάνεται την ανάγκη μιας οργάνωσης για να δημιουργήσει μέτωπο ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό.

4. Ισορροπία των αποτελεσμάτων

Πρώτο συμπέρασμα της συνέλευσης: Το κόμμα δεν έχει διασπαστεί (για την ώρα). Δεύτερο θετικό συμπέρασμα από το αποτέλεσμα: παραλύει μια διαδικασία θεσμικής δεξιοποίησης και η τάση της δημιουργίας συστημικών συμφωνιών με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που τώρα βρίσκεται σε κρίση και που στηρίζει τη Δεξιά κυβέρνηση του ΡΡ, σε μια θλιβερή όψη ενός ισπανικού «μεγάλου συνασπισμού».

Πρώτο αρνητικό συμπέρασμα: Η φιγούρα του Γενικού Γραμματέα συγκεντρώνει πολλές αρμοδιότητες και δόσεις εξουσίας. Δεύτερο αρνητικό συμπέρασμα: εγκαθιδρύεται ένα προεδρικό οργανωτικό μοντέλο δημοψηφισματικού χαρακτήρα που δυσκολεύει την προσπάθεια να μετατραπεί το Podemos σε ένα λαϊκό κόμμα-κίνημα.

Αλλά ταυτόχρονα, και αυτό είναι πολύ θετικό, γίνεται αποδεκτό ένα γεγονός: η ύπαρξη ενός εσωτερικού πλουραλισμού. Τώρα θα πρέπει να αλλάξει η πολιτική κουλτούρα, περνώντας από την αναγνώριση της πραγματικότητας στη δημοκρατική εφαρμογή του πολιτικού πλουραλισμού σε όλο το φάσμα του κόμματος. Το να καταφέρουμε ο πλουραλισμός να ενσωματωθεί στην καθημερινή ατζέντα της διοίκησης και της οικοδόμησης του Podemos θα είναι η δεύτερη πρόκληση της οργάνωσης. Η απόδειξη της ειλικρίνειας και της αλήθειας των διακηρύξεων του εκδημοκρατισμού.

5. Οι «καταραμένοι» Αντικαπιταλίστας δίνουν ένα πολιτικό μάθημα

Οι Αντικαπιταλίστας, που έγιναν αντικείμενο προσπαθειών περιθωριοποίησης και φίμωσης από τη μεριά της προηγούμενης ηγεσίας του Podemos, έκαναν ένα βήμα πολύ σημαντικό σε αυτή τη συνέλευση. Αυτό σχετίζεται με τρία ζητήματα: 1) υπευθυνότητα και δέσμευση για λύση των προβλημάτων του Podemos, 2) δυνατότητα επεξεργασίας και πρόταση στο πολιτικό πεδίο, προγραμματικό και οργανωτικό, 3) τεκμηρίωση σε όλους τους τομείς και δυνατότητα προώθησης των συζητήσεων ανάμεσα στα μέλη του Podemos.

Οι Αντικαπιταλίστας είχαν μεγάλο αντίκτυπο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που συνήθως τους αγνοούσαν, ή απλά τους απέκλειαν. Πέτυχαν μεγάλη αναγνώριση τόσο εσωτερικά, όσο και εκτός του κόμματος για το ότι ο συνδυασμός «Podemos en Movimiento», που υποστηρίχθηκε από τους Αντικαπιταλίστας και που είχε συμμάχους ιδανικούς και πολύ σημαντικούς, ήταν ο μόνος που διατήρησε μια συζήτηση συντροφική και με σεβασμό και πέτυχε να κάνει γνωστό ένα πολιτικό σχέδιο οικοσοσιαλισμού και ένα πρόγραμμα χρήσιμο για τη δημιουργία ενός κοινωνικού μπλοκ που οικοδομεί τη λαϊκή ενότητα. Μια επιτυχία του «Podemos en Movimiento» ήταν ότι έδειξε σε αυτή συνέλευση ότι είναι μια συνεπής πραγματικότητα περισσότερο ευρεία από τον πυρήνα που αρχικά τη δημιούργησε.

Επιπλέον, με τις γενικές θέσεις για την ανάγκη να αποφευχθεί ένα κλείδωμα από τη μεριά της Δεξιάς της κρίσης του καθεστώτος του 78 με το “κλειδί” της αποκατάστασης ( Σ.τ.Μ. Το 78 είναι η χρονιά που ψηφίστηκε το ισπανικό σύνταγμα και με τον όρο καθεστώς του 78 αναφέρεται το πολιτικό σχέδιο για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ισπανία μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο), ή με τις προτάσεις για πάλη ενάντια στις πολιτικές λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή με το πρόγραμμα μιας κυβέρνησης ικανής να προωθήσει την αλλαγή της χρηματοδότησης προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας, το «Podemos en Movimiento» εισήγαγε στη συνέλευση το θέμα του φεμινισμού, της οικολογίας και της πάλης για τα εργατικά ζητήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη.

6. Το εκλογικό σύστημα είναι αντιδημοκρατικό

Ο συνδυασμός «Podemos en Movimiento» πέτυχε τη στήριξη πάνω από είκοσι χιλιάδων μελών, παίρνοντας το 13,11% των ψήφων. Ένας από τους υποψηφίους, ο Μιγκέλ Ουρμπάν, πέτυχε τη στήριξη περισσοτέρων από 40.000 ατόμων. Σε αριθμούς, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συνδυασμός δεν είχε τα οικονομικά και τεχνικά μέσα, καθώς την παρουσία στα ΜΜΕ των υπολοίπων υποψηφίων, το αποτέλεσμα ήταν μεγάλη πρόοδος.

Δυστυχώς το σύστημα της κατανομής των θέσεων στο Συμβούλιο των Πολιτών δε σέβεται την αναλογικότητα των ψήφων, όπως τη διεκδικούμε και στο κεντρικό εκλογικό σύστημα της Ισπανίας. Έχει σχεδιαστεί για να ισχυροποιήσει τον πρώτο και τον δεύτερο συνδυασμό σε βάρος του τρίτου και των υπολοίπων και έτσι το «Podemos en Movimento» με 13,11% των ψήφων παίρνει κάτι παραπάνω από το 3% των αντιπροσώπων στο όργανο. Με ένα σύστημα αναλογικό θα του αντιστοιχούσαν 10 θέσεις, ενώ με το αντιδημοκρατικό σύστημα που εφαρμόστηκε, μόνο 2. Αυτό είναι το τρίτο ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί: δημοκρατία και πλουραλισμός σημαίνει αναλογικότητα. Πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο των εκλογών στο εσωτερικό.

7. Και τώρα δουλειά

Το τέλος της ενδοσκόπησης, των κοκορομαχιών απαιτεί ότι μετά το Vista Alegre II η πλειοψηφία θα επιδείξει πλουραλισμό, ενσωματώνοντας όλα τα ρεύματα σε ηγετικές θέσεις ευθύνης, ότι θα ξεκινήσει να δουλεύει συλλογικά με καθημερινή λειτουργία του Συμβουλίου Πολιτών ως ηγετικού οργάνου που θα διαβουλεύεται και θα αποφασίζει και όχι απλά θα επικυρώνει, ότι θα αναληφθούν πρωτοβουλίες στα κοινοβούλια και, πιο σημαντικό, στους δρόμους, μαζί με τις υπόλοιπες πολιτικές οργανώσεις που θέλουν την αλλαγή, για να υψώσουμε πέτρα πέτρα, το σπίτι της κοινωνικής ενότητας. Αυτά δεν επιδέχονται αναμονής. Το Podemos ή θα τα κάνει, ή θα σταματήσει να αποτελεί την ελπίδα των από κάτω και θα μετατραπεί σε ένα ακόμα κόμμα.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Viento Sur, στις 14 Φεβρουαρίου 2017.

Για τον συγγραφέα

Ο Manuel Garí είναι οικονομολόγος, μέλος του Podemos και στρατευμένος στους Αντικαπιταλίστας, μέλος του γνωμοδοτικού συμβουλίου του Viento Sur.